Uyuz, bilimsel adı Sarcoptess scabiei olan sekiz bacaklı ince akarların neden olduğu bir salgındır. Bu hastalıkta dişi uyuz cildin dış katmanlarına yumurta bırakır. Akarlar cilt üzerinde yumurta bırakarak alerjik reaksiyonlara, şiddetli kaşıntıya ve ciltte kızarıklıklara neden olur. Uyuz genellikle akarların insandan insana yayılmasına yetecek kadar uzun süre ciltten cilde temas yoluyla bulaşır. Nevresim ve havlu gibi ortak kişisel eşyalara da yayılabilir. Ayrıca aile üyeleri ve cinsel partnerler arasında kolayca yayılabilir. Düzenli el sıkışmaları ve sarılmalar, kaşıntı akarını bulaştırmanın iyi bir yolu değildir. Kaşıntı akarı, zıplayamayan veya uçamayan çok yavaş sürünen bir böcektir. Uyuz daha az hijyeniktir ve insanların uzun süre birbirine yakın olduğu yerlerde daha sık görülür. Herkes uyuz olabilir, ancak birden fazla partneri olan cinsel olarak aktif yetişkinler, hapishane mahkumları, kurumda kalanlar, uyuzlu insanlar, çocuklar ve yaşlılar Bakımevlerindeki kişiler uyuz riskinin en yüksek olduğu gruptur.
Uyuz Neden Olur?
Tıbbi terimlerle uyuz olarak bilinen uyuz, uyuz olarak da bilinen Sarcoptess scabieinin kaşıntı akarı neden olduğu bulaşıcı bir deri hastalığıdır. 0,3 ila 0,5 mm çıplak gözle görülemeyen kenelerin neden olduğu uyuz, keneler cildi istila ettiğinde ortaya çıkar. Derinin üst katmanlarında tüneller oluşturarak ilerleyen akarlar yaklaşık 4-8 hafta yaşarlar. Ancak bu süre zarfında açtığı tünele yumurta ve gübre bırakır. Cilt reaksiyonuna neden olan bu durum şiddetli kaşıntıya neden olur. Tedavi edilmediği takdirde deri döküntülerine, lekelere ve çeşitli enfeksiyonlara neden olabilir. Yumurtlama ile üreyen akarlar insan vücudunun dışında 1-2 gün yaşayabilir. Bu nedenle, halka açık yerlerde kişiden kişiye bulaşma olasılığı çok daha yüksektir. Akarların cildin üst katmanlarında bıraktığı tüneller, yumurtalar ve dışkılar çok şiddetli kaşıntıya neden olur. Genellikle parmaklarda, bileklerde, dirseklerde, ayak aralarında, göbek çevresinde ve koltuk altlarında kaşıntıya neden olan hastalık, kişi için tehdit oluşturmaz' genel sağlığı bozar, ancak yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltır.
Uyuz Nedir?
Genellikle uyuz veya Norveç uyuzu olarak bilinen dostça olmayan uyuz bebeklerde, yaşlılarda veya hasta olan ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde görülür. Hastalık uyuza ek olarak ayak tabanlarında, ellerde, avuç içlerinde, boyunda, baş ve yüzde kaşıntıya neden olabilir. İnsan derisinin yüzeyinde kaşıntı akarı yumurtaları içeren kalın deri bulunabilir. Uyuz hastası bir insanın vücudunda yaklaşık 2 milyon akar ve yumurta bulunur. Bu nedenle, hastalığı diğer insanlara bulaştırma olasılıkları daha yüksektir. Dost olmayan kabuklar, bağışıklık sistemini baskılayan nöropatisi olan kişilerde, Down sendromlu kişilerde, kimyagerlerde, AIDS hastalarında ve bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmemiş yaşlılarda ve küçük çocuklarda bulunur.
Uyuz Hastalığı Nedir?
Yüz bozuklukları, dünyadaki en yaygın cilt bozukluklarından biridir. Tam adı akar tohumu " sarcoptes scabiei von hominis" un neden olduğu hastalık, kaşıntı ve kızarıklık ile karakterizedir. Cilt altında akarların kolonizasyonundan kaynaklanan rahatsızlık; eller, parmaklar ve koltuk altı gibi semptomlara neden olur.
İnsanlarda bulunan uyuz vakaları tedavi edilmezse, kaşıntıdan kaynaklanan hastalığın belirtileri artacak ve zamanla cilt ağrıları ortaya çıkacaktır. Tıpta uyuz olarak bilinen hastalık oldukça bulaşıcıdır. Çıplak gözle zar zor görülebilen bu kene türü, insan derisine dokunduğunda ilk olarak deri altına girer. Daha sonra cildin üst katmanlarında bir tünel açılır. Yaklaşık 1 ila 2 aylık bir ömre sahip olan akarlar bu dönemde yumurtlarlar ve sık sık tahliye olurlar.
Uyuz Bulaşır Mı?
Uyuz salgınları kreş veya kreşten yayılabilir. Yeni yürümeye başlayan çocuklar, oyun oynarken birbirleriyle sık sık temas etme eğilimindedir. Ayrıca şekerleme sırasında yastık ve battaniyeleri paylaşabilirsiniz. Anaokuluna giden bir çocukta uyuz bulursanız, bunu görevlilere bildirmeniz önemlidir. Herhangi bir semptom olmasa bile çocuğun sınıf arkadaşlarının ve ebeveynlerinin de tedaviye ihtiyacı var. Huzurevleri gibi uzun süreli bakım tesisleri uyuza eğilimlidir. Bakıcılar banyo yapma ve kıyafet değiştirme konusunda yardımcı olduklarından, bu tesislerde cilt teması yaygındır. Bu nedenle, yeni sakinleri ve çalışanları uyuz açısından taramak önemlidir.
Uyuz Tanısı Nasıl Konulur?
Uyuz teşhisi şiddetli kaşıntı ile temsil edilir, ancak doğru bir teşhis koymak için fizik muayene kesinlikle gereklidir. Kaşıntılı akarların belirtileri bir doktor tarafından kontrol edilir. Doktor vücutta gözlenen keneleri incelemek için dermoskopi yöntemini kullanabilir ve gerekirse doktor lokal kazıma yapabilir. Dermoskopi testlerinde akar ve yumurtaların belirlenmesinde önemli rol oynar. Uyuz kendiliğinden iyileşmez çünkü kaşıntılı akarlar vücudu kendi başına terk etmez. Hastalık uyuz bit ilaçları ile tedavi edilebilir.
Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?
En yaygın tedavi boyundan tüm vücuda krem veya losyon sürmektir. Bu krem veya losyon vücutta 8-14 saat bekletildikten sonra durulanır. Kullanılan kremler ve losyonlar arasında permetrin bazlı kremler, kükürt merhemler, losyonlar bulunur. Bazı durumlarda, uyuz tedavisi için haplar reçete edilebilir. Tedavi kullanılan ilaca bağlı olarak 3 güne kadar sürer. Uyuz tedavisinde kullanılan ilaçlar, kaşıntılı akarları ve yumurtalarını hızla öldürür ve etkisiz hale getirir, ancak kaşıntıyı hemen gidermez. Bu, ciltte devam eden bir alerjik reaksiyonun sonucudur. Özellikle geceleri kaşıntıyı gidermek için antihistaminikler veya hidrokortizon kremleri kullanılabilir. Bununla birlikte, hidrokortizon kremi, uyuz döküntüsünün görünümünü değiştirerek durumu teşhis etmeyi zorlaştırabilir. Bu nedenle kremi sadece doktorunuzun onayı ile kullanmalısınız. Kaşıntıyı gidermek için çay ağacı yağı ve aloe vera kremi de kullanılabilir. Ancak doktor kontrolünde de kullanılmalıdır. Uyuzun yayılmasını önlemek için bir kişiye uyuz teşhisi konulduğunda, kişiyle yakın fiziksel temasta bulunanların da tedavi edilmesi gerekir.
Uyuz Olan Kişi Nelere Dikkat Etmelidir?
Aynı yatakta uyumak, el ele tutuşmak ve birlikte banyo yapmak gibi aktiviteler kaşıntılı akarların kişiden kişiye geçmesine izin verir. Belirtilerin ortaya çıkması 4 ila 6 hafta sürer, bu nedenle tüm ailenin tedavi edilmesi önerilir. Uyuz akarları giysi, yatak, mobilya veya havlu yüzeyinde 2-3 gün yaşayabilir. Kalan akarların öldürülmesini sağlamak için kullanılmış yatak takımları ve giysiler sıcak suyla yıkanmalı ve ideal olarak sıcak kurutucuda kurutulmalıdır. Yıkayamazsanız, 7 gün boyunca kapalı bir plastik torba içinde saklayın.
Uyuz Belirtileri Nelerdir?
Uyuz semptomlarının başlangıcı, kişinin daha önce kenelere maruz kalıp kalmadığına bağlıdır.
Uyuza ilk kez maruz kalan kişilerde semptomların ortaya çıkması 4 ila 6 hafta sürebilir. Daha önce bu kaşıntılı akarlara maruz kalmış kişiler birkaç gün içinde semptomlar yaşayabilir.
Uyuz akarları, semptomların süresinden bağımsız olarak bulaşıcıdır.
Uyuzdan etkilenen kişiler, semptom göstermeden uyuz yayabilir.
Kaşıntı: En sık görülen semptom kaşıntıdır. Özellikle geceleri şiddetli kaşıntı meydana gelir.
Döküntü: Akarlar cilt altında kaldığında ortaya çıkan mezar taşları, çizgiler veya sivilce gibi kaşıntılı kabarcıklar ve kırmızı, pullu bir görünümle uyuz döküntüsü.
Yaralar: Şiddetli çiziklerden sonra cilt tahrişi ağrıya neden olur. Ve bu ağrılar enfeksiyon taşıyabilir.
Kalın kabuklar: Kabuk adı verilen daha şiddetli bir kabuk türü, kalın gri bir kabukla reaksiyona girer.
Comments