Uyku Bozukluğu Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Uyku bozukluğu nedir?

Uyku bozuklukları, uyku yeteneğini etkileyen bir tür rahatsızlıktır. Sağlık sorunları, fazla stres gibi sorunlardan kaynaklanabilir. Uyku bozuklukları, son zamanlarda daha yaygınlaşmaya başlayan bir sorun haline gelmektedir.

Çoğu insan yoğun programlar, dış etkenler ve stres gibi etkenler nedeniyle uyku sorunları yaşamaktadır. Bu sorunların düzenli olarak yaşanması ve günlük yaşamı etkilemeye başlaması uyku bozukluğuna işarettir.

Uyku bozukluğunun türüne bağlı olarak kişiler uykuya dalmakta zorluk yaşarken gün boyu da yorgunluk hissi yaşarlar. Uyku eksikliği enerji, konsantrasyon, ruh hali ve genel sağlık üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir.

Bazı durumlarda uyku bozukluklarının oluşması başka tıbbi ya da zihinsel sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Bu uyku sorunları, altta yatan sorunların tedavisi sonucunda ortadan kalkabilir.

Uyku bozukluklarına başka bir durum neden olmadığı sürece normal tıbbi tedaviler ve yaşam kalitesini arttırmak bu bozukluğun iyileşmesine yardımcı olur.

Uyku bozuklukları iş performansını etkileyebilir, ilişkilerde gerginliğe neden olabilir ve günlük aktivitelerin gerçekleşmesini zorlaştırabilir.

Uyku bozukluklarının türleri nelerdir?

Uyku bozukluğunun birden fazla türü vardır. Bazen diğer sağlık sorunlarından dolayı uyku bozukluğu da oluşabilir.

İnsomnia

Uykusuzluk, uykuya dalma ve uyku uyuyamama anlamına gelir. Jet lag, stres ve anksiyete, sindirim problemleri ve hormon değişikliklerinden dolayı kaynaklanabilir. Ancak başka durumlarda da İnsomnia oluşabilir.

İnsomnia, aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:

Depresyon
Konsantrasyon zorluğu
Sinirlilik
Kilo almak
Bozulmuş iş veya okul performansı
Gece anksiyetesi

Ne yazık ki, insomnia son derece yaygın bir bozukluktur. İnsanların %40’ında bu bozukluk görülmektedir.

İnsomnia, en çok kadınlar ve yaşlılarda görülen bir bozukluktur.

İnsomnia genellikle üç türden biri olarak sınıflandırılır:

Kronik insomnia, uykusuzluk en az 1 ay boyunca düzenli olarak olduğunda
Aralıklı insomnia, uykusuzluk periyodik olarak ortaya çıktığında
Geçici insomnia, uykusuzluğun bir seferde sadece birkaç gece sürmesi

Uyku apnesi

Uyku apnesi, uyku sırasında solunumda yaşanan duraklamalara denir. Bu tür, vücudun daha az oksijen almasına neden olan ciddi bir durumdur. Gece uyumanıza engel olur.

İki tür vardır:

Hava yolu boşluğunun tıkanması veya çok dar olması nedeniyle hava akışının durduğu obstrüktif uyku apnesi

Merkezi uyku apnesi, beyin ve nefesinizi kontrol eden kaslar arasındaki bağlantıda bir sorun oluşması

Parasomniler

Parasomniler, uyku sırasında anormal davranışlar ve hareketlere neden olan uyku bozukluğu türüne denir. Belirtileri şunlardır:

Uyurgezerlik
Sayıklamak
İnleme
Kâbus görme
Yatak ıslatma
Diş gıcırdatma veya çene sıkma

Huzursuz bacak sendromu

Huzursuz bacak sendromunda bacaklar istemsizce hareket ettirilir. Ek olarak, bacaklarda karıncalanma hissi de oluşur. Bu belirtiler gün içinde nadiren ortaya çıkarken, en çok geceleri ortaya çıkar.

Huzursuz bacak sendromu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve parkinson hastalığı ile ilişkili olsa da bilinmeyen birçok nedeni vardır.

Narkolepsi

Narkolepsi, uyanıkken meydana gelen uyku ataklarıdır. Bu durum, bir anda aşırı derecede yorgunluk hissiyatı verir ve bir anda uykuya dalmanıza neden olur.

Bu bozukluk uyku felcine neden olabilir. Uyku felci, uyandıktan sonra fiziksel olarak hareket edememenize denir. Narkolepsi sebepsiz bir şekilde oluşsa da, multipl skleroz gibi nörolojik bozukluklardan dolayı da oluşabilir.

Uyku bozukluklarının belirtileri nelerdir?

Semptomlar, uyku bozukluğunun şiddetine ve türüne göre farklılık göstermektedir.

Bununla birlikte, uyku bozukluklarının genel belirtileri şunlardır:

Uykuya dalma veya uykuda kalma zorluğu
Gündüz yorgunluğu
Gün boyunca uyuma isteği
Olağandışı nefes alma değişiklikleri
Uykuya dalarken hareket etme dürtüsü
Uykudayken olağandışı hareketler veya diğer deneyimler
Uyku/uyanıklık düzeninizde kasıtsız değişiklikler
Sinir veya anksiyete
İşte veya okulda düşük performans
Konsantrasyon eksikliği
Depresyon
Kilo almak

Uyku bozukluklarına ne sebep olur?

Uyku bozukluklarına bir sürü hastalık ve bozukluk neden olur. Çoğu durumda ise uyku bozuklukları başka nedenlerin sonucu olarak gelişir.

Alerjiler ve solunum problemleri

Soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonları ve alerjiler geceleri nefes almayı zorlaştıran durumlardır. Nefes alamamanız uyku güçlüklerine yol açar.

Sık idrara çıkma

Sık idrar çıkma ya da noktüri gece uyanmanıza neden olur. Bu durumda uyku bozukluğuna sebep olur. İdrar yolu hastalıkları ve hormonal değişiklikler bu durumun gelişmesine katkıda bulunabilir

İdrara çıktığınız zaman kanama görüyor ya da ağrı hissediyorsanız doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekir.

Kronik ağrılar

Kronik ağrılar uykuya dalmanızı zorlaştırabilir. Hatta uykuya daldıktan sonra bile sizi uyandırabilir. Kronik ağrıların en yaygın nedenleri şunlardır:

Artrit
Kronik yorgunluk sendromu
Fibromiyalji
Enflamatuar barsak hastalığı
Kalıcı baş ağrıları ya da migren
Sürekli olan bel ağrısı

Bazı durumlarda, kronik ağrılar uyku bozukluklarından dolayı şiddetlenebilir. Örneğin, yapılan araştırmalar fibromiyalji gelişmesinin uyku bozukluklarından dolayı olduğunu gösteriyor.

Stres ve anksiyete

Stres ve anksiyete genellikle uyku kalitesi üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Uykuya dalmanız veya uykuda kalmanız zor bir durumdur. Kabuslar, uyurgezerlik ve uykuda konuşmak uykunuzun kalitesini düşürebilir.

Uyku bozuklukları nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz öncelikle çeşitli testler yapacak, semptomlar ve sağlık geçmişiniz hakkında bilgi edinmek isteyecektir. Ayrıca doktorunuz, aşağıdakilerde dahil olmak üzere çeşitli testler yaparlar:

Polisomnografi (PSG): Bu test, uyku apnesini, uyurken aldığınız oksijen seviyelerini, vücut hareketlerini ve beyin dalgalarının bozukluklarını belirlemek için yapılan laboratuar çalışmasıdır.

Elektroensefalogram (EEG): Bu test, beyindeki elektriksel aktiviyeti değerlendiren ve bu aktivitenin neden olduğu sorunları tespit eden bir testtir. Polisomnografi ile ilişkilidir.

Çoklu uyku gecikme testi (MSLT): Bu test, narkolepsi teşhisine yardımcı olmak için PSG ile yapılır.

Bu testler, uyku bozuklukları için doğru tedavi sürecini belirlemede çok önemlidir.

Uyku bozuklukları nasıl tedavi edilir?

Uyku bozukluklarının tedavisi, altta yatan nedene ve hastalığın türüne göre değişebilir. Bu tedavi süreçleri tıbbı ve yaşam tarzının değişmesine bağlıdır.

Tıbbi tedaviler

Uyku bozukluğu rahatsızlığında uygulanabilecek tıbbi tedavi yöntemleri;

Uyku hapları
melatonin takviyeleri
Alerji veya soğuk algınlığı ilacı
Altta yatan sağlık sorunları için kullanılan ilaçlar
Solunum cihazı veya ameliyat (uyku apnesi için)
Diş koruyucusu (genellikle diş gıcırdatmak için)

Yaşam tarzı değişiklikleri

Yaşam tarzında yaşanan değişiklikler tıbbi tedavilerle birlikte uygulandığında uyku kalitenizin artmasına katkıda bulunur.

Diyetinize daha fazla sebze, balık eklemek ve şeker alımını azaltmak
Egzersiz yaparak stres ve anksiyeteyi azaltmak
Her gün belirli bir saatte yatağa girmek ve yataktan çıkmak
Yatmadan önce daha az su içmek
Özellikle öğleden sonra ve akşam kafein alımınızı sınırlamak
Tütün ve alkol kullanımını azaltmak
Yatmadan önce düşük karbonhidratlı gıdalar tüketmek
Doktorunuzun tavsiyelerine göre sağlıklı bir kiloyu korumak

Her gün aynı saatte yatıp kalkmak uyku kalitenizin artmasına yardımcı olur. Hafta sonları daha fazla uymak kulağa daha cazip gelse de hafta içinde uyanmayı ve uykuya dalmayı zorlaştıran bir durumdur.

Son Olarak

Uyku bozukluklarının etkileri sizi çok rahatsız edebilir, muhtemelen bu sorunlardan kurtulmak için hemen harekete geçmek isteyeceksiniz. Ne yazık ki bir düzen oluşturmak biraz zaman alır. Uyku bozukluğundan kurtulmak için doktorunuzun uyguladığı tedavilere uymanız, uyku düzeninizin oluşmasına yardımcı olacaktır.

Uyku Bozukluğu Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri