Somatik Semptom Bozukluğu Nedir?

Somatik semptom bozukluğu, ağrı, nefes darlığı ya da güçsüzlük gibi fiziksel duyulara karşı endişe oluşturduğu rahatsızlıktır. Bu duruma daha öncelerde somatoform bozukluk ya da somatizasyon bozukluğu deniliyordu.

Bu durumlarda, doktorunuz ya da etrafınızdaki insanları belirtilerin gerçek olmadığına inanabilir. Bu da duygusal streslere yol açabilir.

Somatik semptom bozukluğu semptomları nelerdir?

Somatik semptom bozukluğunun ana semptomu, sahip olamayacağınız tıbbi bir durumun olabileceğine dair inançtır. Bu koşullar şiddetli ya da hafif, özel ya da genel olarak değişiklik gösterir.

Semptomlar ise şunlardır:

Bilinen herhangi bir tıbbi durumla ilgili olmayan semptomlar yaşamak
Bilinen bir tıbbi durumla ilgili, ancak olması gerekenden çok aşırı semptomlar yaşamak
Olası bir hastalık hakkında sürekli veya yoğun endişe duymak
Normal fiziksel aksaklıkların hastalık belirtileri olduğunu düşünmek
Burun akıntısı gibi hafif semptomları çok büyütmek ve bunun hakkında endişe duymak
Doktorunuzun size için uygun bir muayene veya tedavi vermediğine inanmak
Fiziksel aktivitenin vücudunuza zarar vereceğinden endişe duymak
Vücudunuzu herhangi bir fiziksel hastalık belirtisi için her seferinde tekrar tekrar incelemek
Tıbbi tedaviye yanıt vermeme veya ilaç yan etkilerinin oluşmasına inanmak
Genellikle bir durumla ilişkili olan etkilerden daha şiddetli bir sakatlık yaşamak

Somatik sendromu bozukluğu olan kişiler, tıbbi durumları olduğuna inanırlar, bu nedenle somatik sendrom bozukluğunun tedavi gerektiren gerçek durumlardan ayırt etmek çok zor olabilir. Ek olarak, somatik semptom bozukluğu genel olarak günlük yaşamın önüne geçen semptomlara takıntılı bir şekilde endişe duyma eğilimini gösterir.

Somatik semptom bozukluğunun nedeni nedir?

Uzmanlar, somatik semptom bozukluğunun kesin nedenini bilmemektedir. Ancak, aşağıdakilerle ilişkili olduğuna inanmaktadırlar:

Ağrı duyarlılığı gibi genetik özellikler geliştirme
Olumsuz duygulanın, olumsuz duygular ve zayıf benlik imajı içeren özgüven eksikliği
Stresle başa çıkma zorluğu yaşama
Duygusal olanlardan daha çok fiziksel konulara odaklanmanıza neden olan duygusal farkındalığın azalması
Bir hastalık üzerinden dikkat çekmeye çalışmak ve ağrılı davranışlar için hareketsizliği arttırmak gibi kolaya kaçma eğilimi gösterme

Bu özelliklerden biri ya da birkaçının aynı anda görülmesi somatik semptom bozukluğuna neden olabilir.

Kimlerde görülür?

Araştırmacılar yıllar geçtikçe somatik semptom bozukluğuna sahip olma olasılığını arttıran bazı risk faktörleri belirledi. Bu risk faktörleri şunlardır:

Anksiyete veya depresyona sahip olmak
Tıbbi bir durumun teşhisi veya iyileşme
Genetik nedenlerden ötürü ciddi bir tıbbi rahatsızlık geliştirme riskinin yüksek olması
Önceki yaşanan travmatik deneyimler

Nasıl teşhis edilir?

Size somatik semptom bozukluğu tanısı konulmadan önce, doktorunuz herhangi bir fiziksel hastalık belirtilerinizin olup olmadığını tespit etmek için size kapsamlı bir fizik muayene testi yapacaktır.

Tıbbi rahatsızlıklarla ilgili herhangi bir kanıt bulunmazsa, sizi muhtemelen aşağıdakilerle ilişkili sorular sorarak durumunuza göre rehabilitasyon için psikoloğa yönlendirecektir:

Ne kadar süredir sahip olduğunuz da dahil olmak üzere hangi semptomlara sahip olduğunuz
Aile öyküsü
Stres kaynakları
Madde kullanıp kullanmadığınız

Ayrıca semptomlarınız ve yaşam kaliteniz hakkında anket doldurmanız istenebilir. Akıl ve ruh sağlığı uzmanları, semptomların gerçekliğinden ziyade semptomlar hakkında ne düşündüğünüze odaklanacaktır.

Aşağıdaki durumlarda muhtemelen size somatik semptom bozukluğu teşhisi konulacaktır:

Sıkıntıya neden olan ya da günlük aktivitelerinize müdahale eden bir veya birden fazla fiziksel semptom yaşarsanız
Sağlığınızı değerlendirmek için çok fazla zaman ve enerji ayırmanıza neden olacak şekilde semptomlarınızın ciddiliğine dair aşırı ya da sonsuz düşüncelere sahip olmanız
Bu semptomlar zamanla değişiklik gösterse bile altı ay ya da daha uzun süre semptomlar yaşamaya devam ediyorsanız

Somatik semptom bozukluğu nasıl tedavi edilir?

Somatik semptom bozukluğunu tedavi etmek, yaşam kalitenizi iyileştirmek ve fiziksel sağlığınız üzerindeki stresi azaltmak için genellikle terapi, ilaç tedavisi veya her ikisinin bir arada uygulanmasını içerir.

Psikoterapi

Konuşma terapisi olarak da bilinen psikoterapi, somatik semptom bozukluğunun tedavisinde yapılabilecek en ideal adımdır. Bilişsel davranışçı terapisi, somatik semptom bozukluğu için çok yararlı bir psikoterapi türüdür. Olumsuz ya da mantıksız düşünce kalıplarını tartışmak için terapistle çalışmayı kapsar.

Bu düşünceleri bir kez bile açıkladığınız zaman, terapistiniz bunlarla baş etmenin yollarını bulmak ve stresli durumlara daha etkili bir şekilde hareket etmeniz için sizinle gerekli şeyleri konuşacak ve detaylı bir şekilde ne yapmanız gerektiğini anlatacaktır. Ayrıca, sağlığınızla ilgili stres ve depresyon gibi diğer zihinsel sağlık durumlarını kontrol altına almanın da farklı yollarını öğreneceksiniz.

İlaçlar

Antidepresan ilaçlar, somatik semptom bozukluğuna yardımcı olabilir ve stresi önemli ölçüde azaltabilir. Bir tür psikoterapi ile birlikte kullanıldığında en iyi yanıtı verme eğilimindedirler. Doktorunuz ilaç önerirse, sadece geçici olarak kullanmanız gerekebilir. Terapide yeni kontrol etme teknikleri öğrendikçe, ilacın dozajını kademeli olarak azaltabilirsiniz.

İlk kullanmaya başlıyorsanız eğer birçok antidepresanın yan etkilere sahip olduğunu bilmek önemlidir. Somatik semptom bozukluğunuz varsa, daha fazla endişeye neden olmaması için doktorunuzun olası tüm yan etkileri size detaylıca anlattığından emin olun. Sizin için uygun olan antidepresanı bulmadan önce birkaç kez farklı ilaç denemeniz gerekebileceğini unutmayın.

Herhangi bir komplikasyon var mı?

Tedavi edilmeyen somatik semptom bozukluğu hem genel sağlığınız hem de yaşam kaliteniz için bazı komplikasyonlara yol açabilir. Sağlığınız hakkında sürekli endişe duymak günlük aktiviteleri çok zorlaştırabilir.

Bu bozukluğu olan insanlar genellikle yakın ilişkileri sürdürmekte zorluk çeker. Örneğin, yakın arkadaşlarınız ve ailenize kötü niyetli nedenlerle yalan söylediğinizi varsayabiliriz.

Belirtiler hakkında sık sık doktor kontrolleri de yüksek tıbbi maliyetlere ve iş hayatında düzenli bir çalışma sürdürememe sorunlarına yol açabilir. Tüm bu komplikasyonlar, diğer semptomlarınızın üzerine ek stres ve endişeye neden olabilir.

Somatik semptom bozukluğu ile yaşamak

Somatik semptom bozukluğuna sahip olmak son derece can sıkıcı bir durum olabilir, ancak doğru terapistle ve gerekiyorsa doğru dozda ilaçlarla yaşam kalitenizi artırabilirsiniz.

Belirtileriniz hiçbir zaman tamamen kaybolmayabilir, ancak günlük hayatınızın kalitesini düşürmemek için onları nasıl etkili bir şekilde yöneteceğinizi öğrenebilirsiniz.