Otizm spektrum bozukluğu (kısa adıyla OSB) bir bireyin iletişim ve davranışlarını etkileyen nörogelişimsel bozukluktur. Sinir sisteminin gelişimini etkileyen ve kapsayan bozukluklara “Nörogelişimsel” bozukluk denir.
Genelde semptomlar erken çocukluk döneminde (12-24 ay arasında) kendini gösterir. Ancak belirtiler hafif seyrederse, kesin tanı daha sonra konabilir.
Tıp uzmanları, belirtilerin kişiden kişiye farklılık gösterdiği için, otizm spektrum bozukluğu bulunan (OSB) bireylerin genellikle karşılaşacağı sabit belirtilerden ziyade bir tayf (spektrum) olarak bahseder.
Çoğu tıp uzmanı, otizmin tedavisi olmadığını bildirmektedir. Bu sebeple otizm spektrum bozukluğuna (OSB) semptomların yönetimine, psikolojik, davranışsal ve eğitimsel terapiyi kapsayan beceri ve desteğin geliştirilmesine yönelik bir yaklaşım gösterilmektedir.
Otizm bozukluğu tedavisi uzmanları, mümkün olduğunca en kısa sürede destekleyici terapiye başlamanın OSB için önemli olduğunu bildirmektedir çünkü erken müdahalenin en iyi sonuçlarla ilişkili olduğu kanıtlanmıştır. Böylece, otizm spektrum bozukluğu tanısı konan küçük yaştaki çocuklara, daha iyi iletişim kurmalarına yardımcı olmak, sosyal ortamda oluşabilecek kaygı ve zorlu davranışları minimize etmek amaçlanmaktadır.
Otizm spektrum bozukluğu hafif ila ağır seviyeye eğilim gösterdiğinde, konuşma terapisi, davranış terapisi, iş ve uğraş terapisi (ergoterapi) gibi tamamı olmasa da belirtilen çoğu tedavi yöntemlerini içerir ve ele alır.
Okula başlayan çoğu otizmli çocuk iletişimi, davranışı, sosyalleşmeyi ve kişisel bakımı geliştirmeyi hedefleyen özel bireyselleştirilmiş eğitim programından (BEP) yararlanabilir. Buna ek olarak, çocuk ve ergen psikiyatristleri, otizm spektrum bozukluğunda sıklıkla rastlanabilecek dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), karşıt olma karşıt gelme bozukluğu (KOKGB), obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) veya depresyon gibi durumları tedavi etmeye yönelik ilaçlar yazabilir. Tedavi yöntemlerine ve seçeneklerine bakacak olursak, birçok terapist, okul eğitmeni ve OSB tedavi uzmanı, bireylerin davranışlarını destekleyerek çeşitli becerileri öğretmeyi ve geliştirmeyi amaçlayan uygulamalı davranış analizi (UDA) davranışsal yöntemini kullanmaktadır.
Diğer tedavi yöntemleri ise sosyal beceri eğitimlerini, duyu bütünleme terapilerini, iş ve uğraş terapilerini (ergoterapi) içermektedir.
Bu konu ile ilgili araştırma süreçleri uzun ve yorucu olsa da hem otizmli çocuklara hem de sevdiklerine fayda sağlayabilecek Bireyselleştirilmiş Aile Hizmetleri Planı , Bireyselleştirilmiş Eğitim Planları , Psikiyatristler ve danışmanlar, Ergoterapistler, Konuşma ve dil terapistleri gibi uzman ve eğitimli bireyler olduğunu lütfen unutmayın.
Araştırmamıza geri dönecek olursak;
Yaşam tarzı ve beslenme (vegan beslenme veya glütensiz beslenme) değişikliklerinin ve uygulanan farklı diyetlerin OSB’li çocuklar üzerinde oluşabilecek etkilerin araştırması devam etmektedir. Tıp dünyası bu değişikliklerden doğacak istatistiksel sonuçları bekliyor. Aynı zamanda, hamilelikte otizm tespit etme ile ilgili araştırmalar da devam etmektedir.
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireyleri desteklemenin yöntemleri nelerdir?
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bir bireye profesyonel destek sağlamak elbette önemlidir. Bununla birlikte onları nasıl destekleyebileceğimizi anlamak da oldukça önemli ve faydalıdır.
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bir bireyi desteklemenin ilk ve en önemli yöntemi, güvende olduklarını ve sevildiklerini hissetmelerine yardımcı olmaktır. Sevildiklerini ve güvende olduklarını gösterin, hissettirin, yardımcı olun. Böylece becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir, onları destekleyebilir ve teşvik edebilirsiniz.
İletişimde kalın
Ekibinizle her daim iletişimde olun. Size yardımcı olabilecek, işlerinizi kolaylaştıracak doktorlarla, terapistlerle, öğretmenlerle ve diğer tüm sağlık çalışanlarıyla iletişim halinde olun.
Bu durum ebeveynler için çok önemli olabilir. Çocuğun terapi sırasında öğrendiği ve edindiği becerileri doğru uygulamaya ve onları daha da başarılı olmalarını sağlayabilir.
Çevreyi göz önünde bulundurun
Evdeki davranışlar bazı belirtilerin şiddetini etkileyebilir. Buna göre, bireylerin öngörülebilir ve samimi bir ortamda bulunması, bazı şeyleri rutin haline getirmesi, evde oluşabilecek gürültü ve etkinlik seviyesini en aza indirerek onlara daha sağlıklı bir ortam sağlayacaktır.
Birtakım rutinleriniz olsun
Ortamınız ile ilgili bir değişiklik yapacak olursanız, olabilecekler ile ilgili önceden birkaç öngörüde bulunmanız gerekir. Bu değişikliğin çok sakin ve hafif olmasına dikkat edin. Birey alışkın olduğu, kendini konforlu hissettiği öğeleri yanınızda bulundurun.
Yavaşlayın
İletişiminizde net, kısa ve öz olun. Sabırlı olun. İletişimde bulunurken, onlara zaman verin, dinleyin, gözlemleyin.
Olumlu davranışlarda bulunmaları için onlara destekte bulunun.
Çocuğunuza günlük aktivitelerinde yardımcı olacak görsel araçlar hazırlayın. Terapide edindikleri bilgileri, davranışsal becerileri pekiştirin. Gerçekleştirdiği güzel şeyleri, yeteneklerini kutlayın.
Güncel trendleri takip edin
OSB’li bir bireyi desteklemenin en önemli yöntemlerinden biri, otizm ile ilgili yapılan son araştırmaları, tıptaki son gelişmeleri takip etmek.
Nöroçeşitlilik değerlidir
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bir bireyi yetiştirirken, nöroçeşitliliğe değer vermek ve kabul etmek önem teşkil etmektedir. OSB’li bir bireye bu açıdan baktığımızda, aslında konulan tanı ile birlikte oluşabilecek önyargının da engellenebileceğini görmekteyiz. Farklılıkların bir engel olmadığını ve normallik olduğunu kabul etmenize yardımcı olur.
Otizmlilere destek topluluklarını araştırın
Bu gruptaki diğer üyelerle iletişim halinde bulunmak, güncel bilgiler edinmenize ve oluşabilecek olası durumları doğru yönetmenize yardımcı olur. Sizinle benzer durumlar yaşayan bireylere yardımcı olmanızı sağlar. Kendinizi daha güvende ve desteklenmiş hissedersiniz.
Kendinize zaman ayırın
Sadece kendinize zaman ayırmayı ihmal etmeyin. Bu zamanı, egzersiz ve spor yaparak, kitap veya dergi okuyarak, sevdiklerinizle ve arkadaşlarınızla vakit geçirerek, alışveriş yaparak, film, belgesel veya dizi izleyerek geçirebilirsiniz. Bu süre kısa bile olsa, kişisel bakımınız, birine bakarken ciddi ve önemli bir unsurdur.
Özet
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) için bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, uygulamalı davranış analizi (UDA) gibi çeşitli tedavi ve terapi seçenekleri mevcuttur. Bu tedavi ve terapiler OSB’li kişilerin günlük aktivitelerine, becerilerine ve durumları yönetmelerine ve geliştirmelerine yardımcı olmaktadır. Siz de size ve çocuğunuza destek olabilecek profesyonellerle iletişime geçmeyi unutmayın.
Comments