Menisküs Yırtığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi hakkında bu yazımızda detaylı bilgilere yer verdik. Daha fazla bilgi edinmek için okuyun!
Menisküs, kaval kemiği ile uyluk kemiği arasında bulunan yastık görevi gören bir kıkırdaktır. Her dizde iki tane menisküs bulunmaktadır.
Diz eklem kıkırdaklarına baskı yapılmasından ya da dizin dönmesinden dolayı bu kıkırdaklar hasar görebilir ya da yırtılabilir. Futbol maçı ya da basketbol maçında alınan sert bir darbe menisküsün yırtılmasına sebep olabilmektedir.
Ayrıca menisküs yırtılması için illa sporcu olmanıza gerek yok. Çömelme halindeyken bir anda çok hızlı bir şekilde ayağa kalkmak ta menisküsün yırtılmasına neden olabilmektedir. Araştırmalara göre, dünyada her yıl 5 milyondan fazla insanda menisküs yırtıkları meydana gelmektedir.
Oluşan yırtılmanın ciddiyetine göre tedavi çeşitleri ameliyata kadar değişiklik göstermektedir. Temas gerektiren aktiviteler ya da spor esnasında bacak kaslarının güçlenmesi için çeşitli egzersizler yapmak bu tür yaralanmaların önlenmesine yardımcı olabilmektedir.
Menisküs neden yırtılır?
Menisküs; temas gerektiren, zorlayıcı bükülmeler ya da diz dönmesi nedeniyle oluşan baskıdan dolayı yırtılmaktadır. Ani kalkış, hızlı çömelme, ağır kaldırma ya da ani dönüşler yaralanmaya neden olabilmektedir. Bir sürü sporcu menisküsün yırtılmasıyla karşı karşıyadır.
Ani dönüşler ve duruşlar gerektiren sporlar, menisküs yırtıkları için sizi daha yüksek risk altına sokabilir. Bu sporlardan bazıları şunlardır: Ani duruşlar ya da dönüş gerektiren bazı sporlar, menisküs yırtılması için yüksek risk taşımaktadır. Basketbol, futbol ya da tenis risk taşıyan sporlardandır.
Araştırmalara göre, çocuklarda menisküs yırıtlmalarının gelişmesi gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bunun nedeninin ise çocukların erken yaşlarda spora başlamasından olduğu tahmin edilmektedir. Ek olarak, küçük bir çocuğun sadece tek bir spor dalına odaklanması da menisküs yırtılmalarının riskini arttırmaktadır. Aynı durum rekabet gerektiren spor dallarında ki ergenler için de geçerli olmaktadır.
Menisküs ileri yaşta zayıflamaya başlar. Bu hastalık daha çok 30 yaşının üstündeki insanlarda görülmektedir. Adım atma ya da çömelme gibi hareketleri yapmak menisküsü zayıf olan kişilerde yaralanmaya neden olmaktadır.
Osteoartrite sahipseniz, dizin incinmesi ya da menisküsün yırtılması çok yüksek bir olasılıktır. Osteoartrit; aşınma, yaşlanma ve dizde yıpranmanın neden olduğu eklemlerde sertlik ve ağrı görülen yaygın bir eklem rahatsızlığıdır.
Yaşlı bir kişide menisküsün yırtılması dejenerasyonla ilgili olabilmektedir. Bu durum, dizdeki kıkırdağın inceldiği ve zayıfladığı zamandır. Ayrıca bir kıkırdağın yırtılması daha çok görülmektedir.
Menisküs yırtığı belirtileri
Menisküs belirtileri
Menisküs yırtığı meydana geldiğinde, diz ekleminizin etrafında bir patlama sesi duyabilirsiniz. Daha sonra şunları yaşayabilirsiniz: Diz ekleminde bir patlama sesi duyduysanız muhtemelen menisküs yırtılmıştır. Daha sonrasında şişme, dizin hareketinde zorluk ya da tam hareket ettirememe, bölgede ağrı oluşması, dizin kitlenmesi ve dizde oluşmaya başlayan hissizlik gibi semptomlar görülmektedir.
Ayrıca, kıkırdağın gevşemesi ya da dizin tıkanması gibi kayma ve patlama hisleri görülebilmektedir.
Bu semptomlar görülmeye başladıysa ve birkaç gün boyunca devam ediyorsa ya da diz incinmesinden sonra bu semptomlar görülmeye başlanırsa muayene edilmeniz gerekir. Normal anlarda diz kitlenmesi ya da bükülmeme olayları oluyorsa hemen tıbbi yardım almanız gerekmektedir.
Menisküs yırtığı teşhisi
Fizik muayene
Belirtiler doktora detaylıca anlatıldıktan sonra doktor dizi incelemeye başlar ve bu incelemede dizin hareket alanını test eder. Eklem noktasına gerekirse daha yakından da bakılabilmektedir.
Doktor ayrıca menisküs teşhisi için McMurray testi de yapabilir. Bu test dizin bükülmesinden, düzleşmesinden ve döndürülmesinden oluşmaktadır. Yapılan test sırasında hafif bir kırt sesi duymak menisküsün yırtılmasını işaret eder.
Görüntüleme testleri
Menisküs yırtılmasının saptanması için görüntüleme testleri yapılabilmektedir. Bu testler ise şunlardır:
Diz röntgeni
Bu test menisküs yırtığının tespiti için yapılmaz. Bu test, diz ağrısının osteoartirt gibi nedenleri olup olmadığını belirlemede kullanılmaktadır.
MR
MR, menisküs yırtığının olup olmadığını tespit etmek için kıkırdak ve doku bağlarının manyetik fotoğraflarını çekmektedir.
MR görüntüleri doktorun teşhis koyması için yeterli olurken çoğu zaman %100 doğru kabul edilmez.2008 yılında yapılan bir araştırmaya göre, MR’ın lateral menisküs için %77 oranında doğruluk payı bulunmaktadır.
Bazı durumlarda menisküs yırtıklarının yaşa bağlı olarak ya da dejeneratif olması çok benzerlik taşıdığı için MR’da görünmeyebilmektedir. Ayrıca bir doktor tarafından menisküs yırtılmaları için yanlış teşhis koyması da görülebilir. Çünkü bu durum diz etrafındaki yapıların şekli menisküs yırtığına benzemesinden kaynaklanmaktadır.
Ek olarak MR yaptırmak bazı insanlar için Artroskopi gereksinimini de azalmaktadır.
Ultrason
Ultrason, vücudun içinde görüntü almak için ses dalgalarını kullanır. Bu, dizinize sıkışabilecek gevşek kıkırdak olup olmadığını belirleyecektir.
Artroskopi
Bu prosedür diz ağrısının nedeninin belirlenememesinden dolayı ameliyat öncesi artroskop kullanımını içermektedir.
Artroskopi ile diz çevresinde küçük bir noktada kesi atılır. Artroskop, insizyandon yerleştirilen esnek ve ince olan fiber optik bir cihazdır. Bu optik cihazda küçük bir kamera ve ışık bulunmaktadır. Cerrahi aletler dizde bulunan insizyondan ya da artroskoptan hareket ettirilebilmektedir.
Yapılan artroskipiden sonra hastalar çoğu zaman aynı gün taburcu edilmektedir.
Menisküs yırtığı nasıl tedavi edilir?
Menisküs yırtığı tedavisi hakkında daha detaylı bilgileri aşağıda bir araya getirdik. Tedavi yöntemleri hakkında daha detaylı bilgi için okumaya devam edin.
Diz yaralanmalarında yapılan ilk tedaviler buz, komresyon, dinlenme ve elevayondan oluşan konservatif tekniklerden oluşmaktadır. Bu tedavilere ek olarak RICE yöntemi de uygulanabilmektedir. Bu tedavi şu şekilde ilerler:
Diz dinlendirilir, eklem üzerine baskı oluşmaması için koltuk değneği kullanılır. Ayrıca bu sırada ağrı ve şişliği arttıran aktivitelerden de uzak durulur. Sonrasında gün içinde her 3 ila 4 saatte bir 30 dakikalık buz uygulanır.
Enflamasyonun azalması için elastik bir bandaj ile diz sarılır. Son olarak şişmesin azalması içinde düz vücuttan yüksekte tutulur.
Ayrıca dizdeki şişliğin ve ağrının azalması için aspirin, ibuprofen ya da nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
Diz ağrılarının olduğu sırada tüm ağırlığın ağrıyan bacağa verilmemesi gerekir. Doktorlar ek olarak dizde bulunan kasların gelişmesi için fizik tedavi uygulanmasını da önerebilmektedir.
Fizik tedaviler; ağrıların azalmasına, diz hareketlerinin artmasına ve stabilitenin arttırılmasına yardımcı olmaktadır. Fizik tedavi uzmanları bunlara ek olarak dizdeki sertlik ve şişliğin azalması içinde masaj uygulamaktadır.
Menisküs ameliyatı
Menisküs yırtılmaları için bu tedaviler yanıt vermediği takdirde ameliyat yapılmaktadır. Doktorlar ameliyat öncesi nasıl hazırlanılması gerektiğine dair talimatlar vermektedir. Bu talimatlar ise; Ameliyattan önce koltuk değneği kullanmayı, Kan testi, EKG, MR ve anestezi izni gibi tıbbi izinlerin verilmesini, Ameliyat öncesinde ağrı kesicilerden uzak durmayı ve ameliyattan önceki gece hiçbir şey yememeyi ve içmemeyi içerebilmektedir
Ameliyat olunmasını engelleyen yüksek ateş, nezle, dizdeki açık yaralar ve enfeksiyonlar gibi durumlar bulunuyorsa doktora bildirilmesi gerekir.
Doktor dize küçük bir kesi atar. Hasarlı menisküsün onarılması ya da düzeltilmesi için inzisyon aletleri ve kameralar kullanılır. Bu ameliyat genellikle bir saatten fazla sürmemektedir.
Bu işlemden sonra hastalar gün içinde taburcu edilmektedir. Tam iyileşmenin olması biraz zaman alır. Ancak ameliyattan sonra fizik tedavi egzersizlerinin uygulanması gerekmektedir.
Bu prosedür sadece menisküs onarımından oluşuyorsa, rehabilitasyon ve iyileşme süresi yaklaşık 6 hafta olmaktadır. Bu süre zarfında koltuk değneği ya da dizlik kullanılmaktadır.
Yapılan ameliyat risk içermektedir. Bu ameliyatın yapılıp yapılmaması gerektiğine doktor hastanın durumuna göre karar verir. İyileşme döneminde sık sık doktor kontrollerinin yanı sıra kasların güçlendirilmesi için fizik tedavi uygulanmaktadır.
Menisküs yırtıklarının önlenmesi
Bacak kaslarının güçlenmesi için düzenli bir şekilde spor yapmak menisküs yırtıklarını önleyebilmektedir. Ayrıca spor yapmak, eklem yaralanmalarından korunmak için stabilize etmeyi de geliştirir.
Spor yaparken dizlik gibi koruyucu kılıfların kullanılması yaralanmanın yüksek olduğu antrenmanlarda dizin hasar almasını önler.
Spor sırasında ya da diz eklemine baskı uygulanacak faaliyetlerden önce ısınmak ve gerilmek, spor için tasarlanmış atletik giysi ve ayakkabı kullanmak, yapılan antrenmanları en doğru şekilde yapmak menisküsün ve dizin zarar görmesini engelleyebilir.
Son olarak
Doğru teşhisin konulması ve uygun tedavi; dizin iyileşmesi ve fonksiyonların geri kazanılması için yararlı olmaktadır. Menisküs yırtığı tıbbi yardım alınmadığı sürece iyileşme süresi yırtığın derecesine göre değişiklik göstermektedir.
Kıkırdaklar iyileşmek için önemli kan kaynağına sahip değildirler. Ayrıca kıkırdakların dış kısımlarına bazı bölgeler daha fazla kan damarına sahip olduğu için iyileşme olasılığı da yüksektir.
Kaynaklar
Comments