Meme kanserine, meme hücrelerinde bulunan DNA’daki mutasyona bağlı değişiklikler ve meme hücrelerine alınan hasar neden olur. Bu kansere tam olarak neyin neden olduğu bilinmemektedir. Bu nedenleri bulmak için bir sürü araştırmaya ihtiyaç vardır.
Bilinen tek şey, meme kanserine yakalanma şansınızı arttıran risk faktörlerinin olduğudur. Yaşınız, büyükse göğüsleriniz ve ailenizde olan meme kanseri geçmişi bunlara örnektir.
Yapılan araştırmalar, kadınlara yapılan kanser teşhislerinin %30’udna meme kanseri olacağını göstermektedir. Bu araştırma, erken teşhis ve olası önlemeyi önemli kılar. Sizin için bu yazımızda meme kanserinin olası nedenlerini ve bunlar hakkında neler yapabileceğinizi yazdık.
Meme kanserinin nedeni hakkında ne biliyoruz?
Meme kanseri, meme dokusunun zarar görmesinden kaynaklanır. DNA’da oluşan değişiklikler ya da mutasyonlar buna örnektir. Bu mutasyonlar, hücrelerin anormal bir şekilde büyümesini ve sağlıksız bir şekilde hızla bölünmesine neden olur. Anormal hücreler birikmeye başlar ve yumru olarak bilinen kötü huylu meme kanserine dönüşür.
Bağışıklık sistemi anormal hücrelere karşı koyabilir. Ancak karşı koyulamayan hücreler, mem boyunca lenf düğümlerine ya da vücudun diğer bölgelerine yayılarak metastaza neden olabilir.
Meme hücrelerinde DNA değişikliklerini neyin tetiklediği tam belli değildir. Farklı iki kişi aynı ya da benzer risklere sahip olabilir.
Meme kanseri için risk faktörleri nelerdir?
Yaş, meme kanseri için önemli bir risk faktörüdür. Çoğu meme kanseri vakaları 55 yaşın üstündeki kişilerde görülür.
Kalıtımsal bozukluklar ve sigara içmek gibi dış faktörlerde kansere neden olabilir. Genetik faktörler riskli olsa da dış etkenler çok risk taşımazlar.
Ayrıca çoğu insanda hem genetik hem de dış faktörlerin bir oluşumundan etkiler doğması muhtemeledir.
Meme kanserinde genetik risk faktörleri
Meme kanseri ve cinsiyet
Kadınlar, erkeklere göre daha fazla meme kanseri riski taşır. Araştırmalara göre, her 100 meme kanseri vakasından sadece 1’i erkektir.
Meme kanseri ve genler
Her iki biyolojik ebeveynde de meme kanseri gen mutasyonu bulunuyorsa, sizde meme kanseri olma riski yüksektir. Meme kanseri vakalarının %5-10'u kalıtsal gen mutasyonlarından kaynaklanmaktadır. En yaygın tür ise BRCA1 ve BRCA2 genindeki mutasyonlardır.
BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonu bulunduruyorsanız, yumurtalık kanseri riskinizde artar.
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere riskinizi artırabilecek başka kalıtsal gen mutasyonları da vardır:
PALB2
PTEN
TP53
ATM
CDH1
Aile geçmişinde kanser
Meme kanseri olan akrabanız varsa, bu kanseri geliştirme olasılığınızda yüksektir. Bu durum özellikle birinci dereceden meme kanseri olan akrabanız varsa geçerli bir savdır. Birinci derece akraba, ebeveyn, çocuk gibi genetiğinizde en %50 rol oynayan kişilerden oluşur.
Ailenizde meme kanseri olan kişilerle aynı genleri paylaştığınız anlamına gelir. Ancak burada sadece genetik durumların da neden olmayacağı bazı durumlar vardır.
Örneğin; su kirliliği, hava kirliliği ya da kimyasal maruziyetlerin yüksek olduğu yerlerde yaşamanız sizi meme kanseri olma yolunda tehlikeye sokabilir.
Meme kanseri ve menstrüasyon ve menopoz dönemleri
Genç yaşta menstrüasyon döngüsüne girdiyseniz ya da menopoza geç başladıysanız, ER pozitif meme kanserine yakalanma olasılığınız daha yüksek bir durumdur. Bunun nedeni ise meme hücrelerinin östrojen progesterondan etkilenme süresinin daha uzun olmasıdır.
Hiç doğum yapmamış olmak, ömür boyu östrojene maruz kalmanızı artırır.
Çevresel risk faktörleri
Meme kanseri ve sigara kullanımı
Sigara ve tütün ürünleri kullanmak meme kanseri riskini oldukça arttırır. Erken yaşta sigaraya başladıysanız, kansere yakalanma olasılığınız daha da yüksektir.
Meme kanseri ve alkol tüketimi
Araştırmalara göre alkol meme kanseri riskini arttırmaktadır. Çünkü alkolün içeriğinde meme kanseri riskini arttıran kanserojen maddeler bulunur.
Günde bir içki bile hem menopoz öncesi hem de menopoz sonrası kanser riskini arttırır.
Çevresel toksinlere maruz kalmak
Toksinler ve kimyasallar şunlarda bulunabilir:
Toprak
Su
Toz
Hava
Kişisel Bakım ürünleri
Ev ürünleri
Paketlenmiş gıdalar
Toksin maddeler, endokrin bozucu bileşik olarak bilinirler. Bu toksinler östrojenin vücuttaki etkilerini tehdit eder ve meme kanseri riskini arttırır. Endokrin bozucular şunları içerir:
BPA (bisfenol A)
DDT
Arsenik, kurşun ve cıva dahil ağır metaller
Ftalatlar
Atrazin
Meme kanseri ve yeme alışkanlıkları
Bazı sağlıksız gıdalar meme kanseri riskini arttırabilir. Sınırlandırılması ya da uzak durulması gereken yiyecekler şunlardır:
Kızarmış yiyecekler
Şekerli gıdalar
Rafine edilmiş karbonhidratlar
Pastırma, sosis ve soğuk etler dahil işlenmiş etler
Sağlıksız yağlar hakkında daha detaylı bilgi edinmek için okuyun!
Meme kanseri ve obezite
Yağ hücreleri östrojen salgıladığından dolayı aşırı kilolu olmak meme kanseri riskini arttırabilir.
Daha önce meme kanserine yakalanmış ya da postmenopozal olan kadınlar, fazla kilolu veya obezlerse bu risk daha yüksektir.
Obezofobi hakkında daha detaylı bilgi edinmek için okuyun!
Meme kanseri ve hormon ilaçları
Hormon değişikliklerine neden olan ilaçlar meme kanseri olma riskini arttırır. Çünkü bu ilaçlar östrojen seviyelerinin değişmesine neden olur. Örneğin; doğum kontrol hapları kullanmak meme riskini arttırabilir. Bu doğum kontrol haplarını en az 5 yıldır kullanıyorsanız kanser olma ihtimaliniz çok yüksek bir ihtimaldir.
Hormon replasman tedavisi (HRT) meme kanseri olma riskinizi arttırır. Meme kanseri riski taşıyan insanlarda menopoz semptomlarının giderilmesi için HRT önerilmez.
Meme kanserini önlemenin yolları var mı?
Hiç meme kanseri olmadıysanız
Erken teşhis meme kanserine yakalanmanıza engel olmazken tedavi anlamında daha iyi sonuçlar almanıza yardımcı olur. Ne sıklıkla mamografi çektirmeniz gerektiği hakkında bilgi almak için doktorunuzla konuşun. Büyük ya da sertleşmiş memeleriniz varsa düzenli olarak ultrason testi yaptırmak faydalı olabilir.
Yaşam tarzınızdaki ayarlamalar da yardımcı olabilir. Bunlar şunları içerir:
Alkol içmeyi sınırlayın ya da alkolü bırakın.
Sigara veya tütün ürünlerini azaltmayı düşünün.
Spor yapın ve sağlıklı bir diyetle beslenmeye çalışın.
Meme kanseri geçirdiyseniz
Aşağıdaki ipuçları iyileşmeye ve meme kanseri nüksünün önlenmesine yardımcı olabilir:
Düzenli olarak kontrollere gidin.
Lenfödem belirtileri ortaya çıkmaya başladıysa doktorunuza bildirin.
Organik meyve ve sebzelerin bol, kırmızı et, kızarmış yiyecekler ve işlenmiş yiyeceklerin ise az tüketildiği bir diyet yapın. Bol miktarda omega-3 yağ asidi içeren balıkları tüketmeye çalışın.
Kilonuzu korumak için çalışın.
Fiziksel olarak aktif kalın.
Stres seviyelerini düşük tutmaya çalışın. Bir destek grubuna katılmak, yoga yapmak, meditasyon yapmak veya arkadaşlarla iletişim halinde olmak yardımcı olabilir.
Alkol kullanımını sınırlamaya çalışın.
Sigara içiyorsanız, bırakmak için uğraşın. Bırakamıyorsanız destek alın.
Özet
Meme kanseri, meme dokusunda bulunan hücrelerin mutasyona uğramasından dolayı oluşur. Meme kanserinin risk faktörleri genetik, çevresel ve toksinlere maruz kalmayı içerir. Ancak hâlâ kesin bir neden tespit edilememiştir.
Meme kanseri riskini azaltmak için proaktif seçimler uygulamaya çalışın. Bu proaktif seçimler, sigara ve alkol kullanımını azaltmanın yanı sıra kilo almamayı da içerir.
Comments