Melatonin Nedir? Nasıl Kullanılır? Yan Etkileri Nelerdir? sorularının cevabını bu yazımızda verdik.
Melatonin, uyku yardımı olarak kullanılan hormon ve besin takviyesidir.
Olağanüstü bir şekilde güvenli olmasına rağmen, melatoninin artan popülerliği bazı endişeleri gündeme getirdi.
Bu makale melatonin takviyelerinin potansiyel yan etkilerini anlatmaktadır.
Melatonin nedir?
Melatonin, epifiz bezleri tarafından geceleri üretilen bir nörohormon olarak bilinmektedir.
“Uyku hormonu” ya da “karanlık hormonu” olarak adlandırılır.
Melatonin takviyeleri sıklıkla uyku yardımı olarak kullanılmaktadır. Uykuya dalmanıza, uyku kalitesini artırmanıza ve uyku süresini artırmanıza yardımcı olur bu takviyeler. Bununla birlikte, diğer birçok uyku ilaçları kadar etkili değildir.
Uyku, melatoninin etkilediği tek vücut işlemi değildir. Bu hormon ayrıca vücudun antioksidan savunmasına yardımcı olur ve kan basıncını, vücut ısısı ile kortizol seviyelerinin yanı sıra cinsel ve bağışıklık düzeni düzenlemeye yardımcı olur.
Haziran 2021'den bu yana, dünyanın çoğu yerinde 55 yaşın üzerindeki kişiler için reçetesiz satılmaktadır.
Ekolarak, çoğu Avrupa ülkesinde reçeteyle satılan bir ilaçtır ve yalnızca uyku bozukluğu olan yaşlı insanların kullanması onaylanmıştır.
Gün geçtikçe kullanımı artarken olası yan etkiler hakkında da endişeler çoğalmaktadır.
Melatonin yan etkileri nelerdir?
Birkaç araştırmada melatoninin güvenliğini araştırıldı, ancak bu araştırmalarda ciddi bir yan etki bulunamadı. Ayrıca herhangi bir bağımlılık ya da yoksunluk belirtisine neden olmuyor gibi gözüküyor.
Araştırmaların bazı uzmanları, vücuttaki doğal melatonin üretiminin azalmasından endişe duymaktadır. Bununla birlikte, yakın geçmişteki çalışmalar böyle bir etki olmadığını gösteriyor.
Birçok çalışma, baş dönmesi, baş ağrısı, mide bulantısı ve ajitasyon gibi genel semptomlar keşfetmiştir. Bununla birlikte, bunlar tedavi ve plasebo gruplarında eşit derecede yaygınlaşmaya başladı.
Melatonin takviyeleri, çok yüksek dozlarda alındığında bile genellikle kısa süreli kullanımlarda güvenli kabul edilir. Bununla birlikte, özellikle çocuklarda uzun süreli kullanımlarda güvenliliği hakkında daha fazla araştırmaya gerek duyulmaktadır.
Birkaç hafif yan etki ve ilaç etkileşimleri aşağıdaki yazımızda anlatılmıştır.
Çocuklarda melatonin kullanımı
Ebeveynler bazı zamanlarda uykuya dalmakta güçlük çeken çocuklarına melatonin takviyesi verir.
Bununla birlikte, uzmanlar; çocuklarda kullanımını onaylamadı ya da bu hormonun güvenirliğini değerlendirmedi.
Avrupa'da melatonin takviyeleri yetişkinlere yönelik sadece reçeteyle satılan bir ilaçtır. Bununla birlikte, Norveç’te yapılan bir çalışma; çocuklarda doktorlar tarafından onaylanmamış kullanımlarının arttığını buldu.
Endişe için özel bir neden olmaması ile birlikte, birçok uzman bu ilaç türünü çocuklara önermek konusunda çekimser davranmaktadır.
Bu çekimserlik; kısmen ya da tamamen anlaşılmayan geniş kapsamlı etkilerinden dolayı kaynaklanmaktadır. Çocuklar da büyüyüp gelişmeye devam ettikleri için hassas bir grup olarak kabul edilmektedir.
Melatonin çocuklarda kullanılmamasından önce uzun süreli çalışmalara ihtiyaç vardır
Gündüz kullanmamalısınız
Uyumaya yardımcı olduğu için melatonin takviyesi akşamları alınmalıdır.
Günün diğer saatlerinde alındığında istenmeyen uyuma istekleri ortaya çıkabilir. Uyuma isteğinin teknik olarak bir yan etki değil, asıl amaçlanan olduğunu unutmayın (14, 15).
Bununla birlikte, bir ilacın vücuttan atılma hızı olan melatonin klirens oranı düşük kişilerde uykulu olma hali olası bir sorundur. Bozulmuş olan klirens oranı, takviyeler kullanıldıktan sonra melatonin seviyelerinin yüksek kaldığı süreyi uzatmaktadır.
Bu durum, sağlıklı yetişkinlerin çoğunda bir sorun olmasa da yaşlı insanlarda ve bebeklerde melatonin klirensinde azalmalar görülmeye başlanmıştır. Bunun takviyeleri kullandıktan sonraki sabah melatonin seviyeleri üzerinde herhangi bir etkisi olup olmadığı bilinmemektedir.
Yine de gündüz alınan melatonin takviyeleri ya da enjeksiyonları yapıldığında bile, odaklanma yeteneğini etkilemiyor gibi gözükmektedir.
10 ya da 100 mg melatonin takviyesi ya da ağızdan 5 mg takviye alınması üzerine sağlıklı kişilerde yapılan araştırmalarda, plaseboya kıyasla reaksiyon süreleri, dikkat, konsantrasyon ya da sürüş performansı üzerinde hiçbir yan etkiyle karşılaşmadı.
Bilim adamlarının melatonin takviyelerinin gündüz kullanılmaması üzerine olan yan etkileri tam olarak anlayabilmeleri için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var
Diğer endişeler
Birkaç başka endişe daha duyulmaya başlanıldı, ancak çoğu araştırılmadı ve kesin sonuca varılmadı:
Uyku hapları ile etkileşimler. Yapılan bir çalışmada, uyku ilacı zolpidem'i melatonin ile birlikte kullanmanın, zolpidem'in hafıza ve kas performansı üzerindeki olumsuz etkilerinin görülmesini buldu.
Vücut ısısında azalma gerçekleşmesi. Melatonin vücut sıcaklığında hafif bir düşüşe neden olabiliyor. Bu genellikle bir sorun olarak görülmese de ısınmakta zorluk çeken kişilerde sorun olabilir.
Kan incelmesi. Melatonin ayrıca kan pıhtılaşmasını azaltabilir. Sonuç olarak, Varfarin ya da farklı kan sulandırıcıları kullanıyorsanız, ne kadar doz almanız gerektiğini doktorunuzla konuşmanız gerekmektedir.
Melatonin ile nasıl kullanılır?
Uyumaya yardımcı olması için standart olarak alınması gereken dozaj günde 1-10 mg arasında değişmektedir. Ancak optimal doz resmi olarak saptanmamıştır.
Tüm melatonin takviyeler aynı özellikleri taşımadığından, etiketteki talimatları uygulamanız gerektiğini unutmayın.
Ayrıca, reçetesiz satılan takviyelerin kalitesinin sağlık yetkilileri tarafından izlenmediğini bilmek gerek. Informed Choice ya da NSF International gibi saygın ve üçüncü bir tarafça onaylanmış markaları seçmeye çalışın.
Birçok araştırmacılar, daha fazla kanıt bulunana ya da onaylayana kadar çocuklarda ve ergenlerde melatonin takviyelerinin kullanılmasını önermemektedir.
Melatonin anne sütüne bulunduğu için emziren anneler, emzirilen bebeklerde gündüz aşırı uykululuğa neden olabileceğini unutmamalıdır.
Melatonin seviyeleri doğal olarak nasıl artırılır?
Takviye kullanmadan melatonin seviyesi arttırılabilmektedir.
Uyumadan birkaç saat öncesinden evdeki tüm ışıkları kısın; tv, bilgisayar ya da akıllı telefonunuzu kullanmamaya çalışın.
Birden çok yapay ışık, beyindeki melatonin üretimini azaltır ve bu durumda uykuya dalmayı zorlaştırır.
Gün içinde, özellikle sabahları kendinizi bol miktarda doğal ışığa maruz bırakarak da uyku-uyanıklık döngünüzü güçlendirebilirsiniz. Özellikle sabahları kendinizi bol miktarda doğal ışığa maruz bırakarak uyku-uyanıklık döngüsünü güçlendirebilirsiniz.
Daha düşük melatonin seviyeleri ile ilişkilendirilen diğer faktörler, stres ve anksiyetedir.
Özet
Melatonin takviyelerinin çok yüksek dozda kullanılmasında bile herhangi bir ciddi yan etkiye rastlanmamıştır.
Ancak, melatoninin uzun süredeki güvenliliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu konusunda çoğu uzman hemfikirdir.
Bu nedenle; çocuklar, hamile ya da emziren anneler gibi hassas kişiler, melatonin takviyelerini almadan önce bir sağlık uzmanına danışmalıdır.
Buna rağmen melatonin mükemmel bir güvenlik profiline sahiptir ve etkili uyku yardımı gibi etkenlere sahiptir. Sık sık uyumakta ve kötü uyku sıkıntı çekiyorsanız, melatonin takviyeleri denemeye değer olabilir.
Comments