Maymun çiçeği virüsü nedir? sorusuna bu yazımızda cevap verdik. Ayrıca maymun çiçeği virüsü belirtileri hakkında detaylı bilgiler verdik.
Maymun çiçeği virüsü, hayvanlardan insanlara bulaşan, geçmişte yaşanan pandemilere sebep olan çiçek hastalığı ile oldukça benzer belirtilere sahip bir hastalıktır. Çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşılar sayesinde bağışıklık kazanılmasından sonra, bu aileden olan virüsler arasında en fazla dikkat çeken virüs Maymun Çiçeği Hastalığı olmuştur.
Bu hastalık Orta ve Batı Afrika'da bulunan tropik yağmur ormanlarına yakın yerlerde görülmektedir. Buna rağmen son zamanlarda şehirlerde de yayılmaya başlamıştır. Bazı kemirgenlerde, maymunlarda ve insanlarda görülmektedir.
Maymun çiçeği virüsü çift sarmallı DNA virüslerinden bir tanesidir. Orta Afrika'da, Kongo'ya yakın bölgelerde yaygın olarak görülmektedir. Bu bölgede görülen virüs, Batı Afrika bölümünde görülene göre daha şiddetli belirtilere yol açmakta ve daha kolay yayılmaktadır. Hem Orta Afrika hem de Batı Afrika türleri ortak olarak Kamerun'da görülmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsünün Kaynağı
Maymun çiçeği virüsü genellikle ağaç sincapları, ip sincapları, Gambiya keseli sıçanları gibi kemirgenlerde görülmektedir. Ayrıca birçok primat türünde de maymun çiçeği hastalığına rastlanabilir.
Maymun Çiçeği Virüsü Salgını
İnsanlarda maymun çiçeği virüsü ilk olarak Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 1970 yılında 9 yaşında bir çocukta görülmüştür. 1970 yılından bugüne kadar belirlenen vakaların çoğunluğu Kongo'nun yağmur ormanlarına yakın kırsal bölgelerinde bulunmaktadır. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde her sene daha fazla maymun çiçeği vakası bildirilmektedir.
Hastalığın ortaya çıktığı 1970 yılından beri 11 Afrika ülkesinde maymun çiçeği virüsüne rastlanmıştır. Bu ülkeler;
Benin
Orta Afrika Cumhuriyeti
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
Gabon
Fildişi Sahili
Kamerun
Nijerya
Liberya
Sierra Leone
Güney Sudan
Kongo Cumhuriyeti
1996-1997 yılları arasında rapor edilen salgında, maymun çiçeği virüsünün öldürücülük oranı önceki yıllara göre daha düşük olsa da virüsün daha hızlı yayıldığı bildirilmiştir.
Geçtiğimiz son 5 yılda Nijerya'da en az 200 maymun çiçeği vakası resmi olarak onaylanmış ve en az 500 kişinin maymun çiçeği hastalığına yakalandığından şüphelenilmiştir. Yine aynı dönemde hastalığın bulaştığı her 100 kişiden 3'ünü öldürdüğü raporlanmıştır.
Maymun Çiçeği Virüsü Bulaşma
Maymun çiçeği virüsü hayvandan insana bulaşma
Maymun çiçeği virüsünün hayvanlardan insanlara bulaşabilmesi için, virüse sahip olan hayvanların kan ve vücut sıvıları ile doğrudan temas gerçekleşmesi gerekmektedir. Maymun çiçeği virüsünün doğada ana konağının hangi hayvan olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak yapılan son araştırmalar doğal konağın büyük ihtimalle kemirgenler olduğunu gösteriyor. Tam ve doğru pişirilmemiş hayvansal gıdaların tüketilmesi, hastalığın bulaşmasında olası bir faktör olarak tanımlanmıştır.
Maymun çiçeği virüsü insandan insana bulaşma
Maymun çiçeği virüsünün insandan insana bulaşabilmesi için, hastaların ağız sıvıları ile temas, ciltte görülen lezyonlar ile doğrudan temas veya yakın zamanda hastaların temasta olduğu nesnelerle yakın temas ile olabilmektedir.
Solunum yoluyla ortaya çıkan damlacıklardan hastalığın bulaşabilmesi için hastalar ile uzun süre yüzyüze temas halinde olmak gerekir. Bu durum hastaların aile üyelerini, kendileri ile ilgilenen sağlık çalışanlarını ve yakın temasta bulundukları kişileri yüksek risk grubuna dahil eder.
Maymun çiçeği hastalığı hamilelik yoluyla bebeğe aktarılabilir. Bunun yaşanması durumunda doğuştan maymun çiçeği hastalığı gerçekleşir. Ayrıca doğum sonrası bebek ile yakın temas, anneden bebeğe hastalığın geçmesine sebep olabilmektedir.
Maymun çiçeği virüsünün bulaşabilmesi için en yüksek risk yakın temas ile gerçekleşmektedir. Ancak cinsel ilişki ile bulaşma hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Maymun çiçeği virüsünün cinsel yolla bulaşıp bulaşmadığı konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri
Maymun çiçeği virüsü vücuda girdikten sonra yaklaşık 6 ila 13 gün arasında kuluçka süresini tamamlamaktadır. Bazı vakalarda kuluçka süresinin 21 güne kadar uzayabildiği bildirilmiştir.
Maymun çiçeği virüsü belirtileri arasında;
Ateş
Baş ağrısı
Lenf bezlerinde şişlik
Sırt ağrısı
Kas ağrıları
Bitkinlik
Cilt döküntüleri
Bulunur. Bunlar genellikle kuluçka süresinden sonraki ilk 5 günde görülür. Kızamık, suçiçeği ve çiçek hastalığı gibi diğer hastalıklar ile kıyaslandığında lenf bezlerinde şişlik görülmesi maymun çiçeği virüsü belirtileri arasında ayırt edici olandır.
Maymun çiçeği virüsünün sebep olduğu cilt döküntüleri, ateş görüldükten sonraki ilk 3 gün içerisinde oluşmaya başlar. Cilt döküntüleri vücut geneline yayılabilse de en fazla yüzde ve el ve ayak gibi uzuvlarda görülür. Hastaların %95'inde yüzde döküntü görülmektedir ve yine hastaların %75'inde el ve ayaklarda döküntüye rastlanmaktadır.
Cilt döküntüleri genellikle aşağıda belirtilen sırayla ilerler;
Yüzeysel düz tabanlı lezyonlar
Hafif kabarık sertleşmiş lezyonlar
Beyaz sıvı dolu lezyonlar
Sarı sıvı dolu lezyonlar
Kuruyup dökülen kabuklar
Cilt döküntülerinin sayısı birkaç taneden binlerceye kadar değişiklik gösterebilir.
Maymun çiçeği hastalığı genellikle 2-4 hafta arası sürmektedir. Şiddetli vakaların çoğunluğunu çocuklar oluşturmaktadır. Hastanın bağışıklık sisteminin ne kadar güçlü olduğuna bağlı olarak hastalığın süresi ve belirtilerin şiddeti değişiklik gösterebilir.
Maymun çiçeği virüsünün şiddetli belirtileri arasında:
İkincil enfeksiyonlar
Sepsis
Görme kaybı
Ensefalit
Bulunmaktadır.
Maymun Çiçeği Virüsü Ölüm Oranı
Maymun çiçeği virüsü ölüm oranı %1 ile %11 arasındadır. Şiddetli ve ölüme yol açan vakalar çocuklar arasında daha sık görülmektedir. Son 5 yılda bildirilen maymun çiçeği virüsü vakalarında ölüm oranı %3 ile %6 arasındadır.
Maymun Çiçeği Virüsü Teşhisi
Maymun çiçeği virüsünü teşhis edebilmek için doktorlar su çiçeği, kızamık, cilt enfeksiyonları, uyuz veya sifiliz gibi hastalıkları ekarte edebilmek amacıyla hastadan uygun bir şekilde örnek alır ve laboratuvara gönderir. Maymun çiçeği virüsü teşhisinde de Covid-19 teşhisinde olduğu gibi PCR testleri kullanılır. Covid-19'un aksine maymun çiçeği hastalığı teşhis edebilmek amacıyla alınan test örnekleri boğazdan veya burundan değil, oluşan lezyon üzerinden alınmaktadır.
Maymun Çiçeği Virüsü Aşısı
Maymun çiçeği virüsüne karşı, çiçek hastalığına karşı kullanılan aşıların %85 oranında etkili olduğu bilinmektedir. Yeni aşı çalışmaları başlamış olsa da, çiçek hastalığı aşılarının uygulanması hastalığın daha hafif geçmesini sağlayabilir.
Maymun Çiçeği Virüsü Sık Sorulan Sorular
Maymun çiçeği virüsü nereden çıktı?
Maymun çiçeği virüsü ilk olarak Afrika'da ortaya çıkmıştır.
Maymun çiçeği virüsü ölüm oranı kaçtır?
Maymun virüsü aşısı var mı?
Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü belirtileri nelerdir?
Comentários