Laküner Felç Nedir? Sebep, Teşhis ve Tedavi

Bu yazımızda Laküner Felç Nedir? Sebep Teşhis ve Tedavi konularını anlatıyoruz.

Laküner felç, beynin derinliklerindeki küçük arterlerden birine kan akışının engellenmesi sonucu ortaya çıkan iskemik felç türüdür.

Tıkanıklık nedeniyle beyne giden kan akışının kesilmesi ya da engellenmesi felce neden olur. Beyindeki kan damarlarında tıkanıklık oluşmasına ise iskemik felç denir.

Araştırmalara göre, laküner felç tüm felçlerin yaklaşık beşte birini oluşturur. Herhangi bir felç türü, beynin oksijensiz kalmasını engelleyerek sağlığınızı etkileyebilir. Yani hücreler dakikalar içinde ölmeye başlar.

Felç Nedir? Kaç Farklı Türü Vardır?

Laküner felcin belirtileri nelerdir?

Laküner felçler küçük olduğu için semptom geliştirmezler. Çoğu zaman insanlar farkında olmaz, başka sağlık sorunları için yapılan testlerde ortaya çıkar.

Semptomatik olduğu zaman, laküner felç genellikle aniden ve fark etmeden ortaya çıkar. Belirtiler şunlar olabilir:

konuşma bozukluğu
bir kolu kaldıramama
yüzün bir tarafında hissetmeme
genellikle vücudun sadece bir tarafında uyuşmaların başlaması
yürümekte ya da kolları hareket ettirmekte zorluk
bilinç bulanıklığı, konfüzyon
hafıza sorunları
konuşma ya da konuşulan dili anlama zorluğu
baş ağrısı
bilinç kaybı ya da koma

Beyin hücrelerinin ölmesi, bazı vücut fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir. Bu nedenle belirtiler felcin olduğu yere göre değişiklik gösterir.

Laküner enfarktüse ne sebep olur?

Beyin yapılarını besleyen küçük arterlerde kan akışının olmamasından dolayı laküner enfarktüs meydana gelir. Laküner enfarktüs gelişmesi için en önemli risk faktörü kronik yüksek tansiyondur. Bu durum arterlerin daralmasına neden olur. Bu da kolesterol plaklarının ya da kan pıhtılarının beyin dokularına kan akışını engellemesini kolay hale getirir.

Laküner enfarktüs için kimler risk altındadır?

Birkaç insanın diğerlerine göre laküner felç riski daha yüksek olabilir.

Yaşlı yetişkinler

Laküner enfarktüs riski yaşla birlikte orantılıdır. Yaş arttıkça laküner enfarktüs geçirme riski de artar. Risk altında olanlar arasında kronik yüksek tansiyon, kalp rahatsızlıkları ya da şeker hastalığı olan kişiler bulunur.

Başka tür sağlık koşulları olan kişiler

Bazı kronik sağlık sorunları, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir komplikasyon olarak laküner enfarktüse neden olabilir:

Kronik yüksek tansiyon
Kalp rahatsızlıkları
Diyabet
Arterlerin duvarlarında plak oluşmasına neden olan ateroskleroz
Daralmış kan damarlarına yol açan periferik arter hastalığı
Genellikle B-12 vitamini ya da folat eksikliğinin olduğu homosistein adı verilen yüksek amino asit seviyeleri
Geçici iskemik atak ya da mini felç

Genetik faktöre sahip olanlar

Ailesinde felç geçmişi olan kişilerde diğer insan gruplarına göre laküner enfarktüs riski daha yüksek olabilir.

Kalp Krizi ve Felcin Belirtileri Nelerdir?

Laküner felce sebep olan diğer faktörler

Laküner enfarktüs olasılığını artıran ek faktörler şunları içerir:

Sigara içmek veya tütün ürünleri kullanmak
Aşırı alkol ve uyuşturucu kullanımı
Gebe olmak
Doğum kontrol hapları kullanmak
Yeterince geniş bir besin yelpazesi olmayan yeme alışkanlıkları
Yüksek kolestorol
Obstrüktif uyku apnesi

Obstrüktif uyku apnesi ve yüksek kolesterol da dahil olmak üzere felç riskini arttıran sağlık sorunlarının kontrolü için yıllık olarak muayene yaptırmak gerekmektedir.

Doktorlar laküner felci nasıl teşhis eder?

Herhangi bir felç türü için acil tedavi gerekir, bu nedenle herhangi bir semptom fark edildiği zaman hemen tanı aramak zorunludur.

Semptomlar felç ile uyumluysa ve acil bir durum gerektiriyorsa, acil tanı testi muhtemelen beynin ayrıntılı görüntüleri için bir BT taraması içerecektir. Laküner enfarktüs çok küçük olduğundan dolayı, BT görüntülemede net olarak görünmez, başka testler yapılmadıkça doktor tanıyı doğrulayamaz.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), laküner enfarktüs için daha doğru bir tanı seçeneğidir.

Doktor ayrıca bir BT anjiyografi testi de isteyebilir. Bu, kan damarlarında oluşan tıkanıklık açısından yardımcı bir testtir.

Doktor tansiyon ölçebilir ve belirtileri sorabilir. Beynin vücut fonksiyonlarını kontrol eden kısımlarda hasar olup olmadığını anlamak için ayrıntılı nörolojik muayeneler de yapılabilir.

Elektrokardiyogram ve ekokardiyogram gibi kalp fonksiyon testleri, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri ve çeşitli kan testlerini de bu rahatsızlığın tanısında yardımcı olur.

Laküner enfarktüs tedavisi nedir?

Laküner enfarktüs için erken tedavi, hayatta kalma şansını artırır ve daha fazla hasarı önler.

Acil müdahale

Acil servise gittiğiniz zaman, doktor muhtemelen aspirin ve diğer ilaçları önerecektir. Bu ilaçlar, başka bir felç geçirme riskini azaltır.

Hastane Tedavisi

Solunum ve kalp fonksiyonunuzu kontrol altına almak için destekleyici önlemler gerekebilir.

Damardan pıhtı çözücü ilaçlar kullanılabilir. Şiddetli laküner enfarktüslü kişiler için, doktor ilaçları doğrudan beyne enjekte edebilir.

Bu pıhtılaşma önleyici tedaviler etkili olmadığı zaman, beyin cerrahı tarafından mekanik trombektomi adı verilen prosedür uygulanır. Bu prosedürde beyindeki pıhtı ya da tıkanıklık giderilir.

Rehabilitasyon

Laküner enfarktüs bazı beyin hasarlarına neden olabilir. Altta yatan nedenlerin ne kadar hasar verdiğine bağlı olarak, felç sonrası kendinize bakmakta zorluk yaşayabilirsiniz. İyileşme süreci her kişiye göre değişkenlik gösterir ve felcin şiddetine bağlıdır.

Laküner enfarktüs yaşayan bazı kişiler, en azından kısa bir süre için rehabilitasyon merkezinde ya da bakımevinde kalmaya başlar. Felç hastaları genellikle fiziksel hareketleri yeniden öğrenmek ve güçlerini yeniden kazanmaya çalışırlar.

Bu tedaviler aylar boyunca da yıllar boyunca da sürebilir.

Uzun süreli tedavi

Felç geçiren çoğu insan, başka bir felç riskini azaltmak için uzun süren tedavilere ihtiyaç duyar. Bu tedaviler uzak durmanız gereken ilaçları da içerebilir:

Yüksek tansiyon
Diyabet
Yüksek kolestorol

Laküner felçten sonra, bazı insanlar tedavi için şunları uygular:

Fonksiyonların düzelmesi için fizik tedaviler
Günlük yaşamda gerekli becerileri geliştirmek için mesleki terapi
Sözlü iletişim becerilerini düzeltmek için konuşma terapisi

Özet

Bazı araştırmalar sonucunda, laküner enfarktüsün diğer felç türlerinden daha az sonuçlar doğurduğuna ulaşıldı. Ancak felç geçirmek, bunama ve kardiyovasküler nedenlerden dolayı ölüm riskini de taşır.

Laküner enfarktüs sonrası günlük alışkanlıklarınız, yaşınız ve semptomlar görülmeye başlandıktan sonra tedavinizin ne kadar erken başladığı gibi birçok faktöre bağlıdır. Bazı insanlar kalıcı olarak engelli bir şekilde hayat sürmektedir. Bu durum şunları içerebilir:

Felç
Uyuşma
Vücudun bir tarafında kas kontrolünün kaybı
Etkilenen uzuvda bir hissi kaybı

Rehabilitasyon ve felç tedavisinden sonra bile, felçten kurtulan bazı kişilerin kısa süren hafıza ile ilgili sorunları oluşmaktadır. Bazıları insanlar düşünme, akıl yürütme ve duyguları kontrol etmede zorluk çekebilir. Depresyon, felç geçiren bazı kişiler için de bir sorun olabilmektedir.

Laküner enfarktüs geçirmek, sonradan yine felç geçirme riskini artırır, bu nedenle iyileşmek için düzenli olarak tedavi olmak çok önemlidir.

Laküner felç nasıl önlenir?

Laküner enfarktüs hayatı tehdit eden ciddi bir durum olabilir.

Ailenizde gerçekleşmiş felç geçmişi ve yaşlanma gibi faktörler alabileceğiniz önlemler dışında kalır. Ancak sağlıklı yeme alışkanlıkları, sigarayı bırakmak, haftada en az 150 dakika egzersiz yapmak gibi alışkanlıklarda bulunmak felç geçirme riskini azaltabilir.

Kalp hastalığınız, yüksek tansiyonunuz ya da şeker hastalığınız varsa, bu hastalıkları kontrol altına almaya çalışın ve düzenli olarak muayene olun. En önemlisi, felcin ilk belirtisinde tıbbi yardım almayı unutmayın. Kritik her saniye hayatınızı kurtarabilir.