Kreatinin kan testi nedir?
Kreatinin kan testi, kanınızda bulunan kreatinin miktarını ölçmek için yapılır. Kas hücrelerinde bulunan kreatin maddesinin parçalanması sürecinde kreatinin bir artık madde olarak ortaya çıkar.
Bir kreatinin kan testi, kandaki kreatinin seviyesini ölçer. Kreatinin, kasınızda bulunan kreatin parçalandığında oluşan atık bir üründür. Kandaki kreatinin seviyeleri, böbreklerinizin ne kadar iyi çalıştığı hakkında doktorunuza bilgi sağlayabilir.
Böbrekte nefron adı verilen ve kan filtrelemeye yarayan milyonlarca hücrenin bulunduğu bir bölüm vardır. Glomerül olarak bilinen kan damarı kümelerinden kan düzenli olarak nefronlar tarafından süzer ve filitreler. Toksin maddeleri mesanede depolar ve idrar ile birlikte vücut dışına atarsınız.
Yukarıda bahsettiğimiz böbrekler sayesinde idrar ile birlikte vücut dışına atlıan maddelerden biri de kreatinindir. Kan testi ile kreatinin ölçülerek böbrek sağlığı hakkında bilgi edinilebilir.
Kreatinin seviyelerini ölçmek, doktorların böbrek fonksiyonları hakkında detaylı bilgi edinebilmesini sağlar. Yüksek kreatinin seviyeleri, böbrek fonksiyonlarında bir bozulmaya işaret ediyor olabilir.
Kreatinin kan testinde, laboratuarda kan üre nitrojen ve temel metabolik panel ve kapsamlı metabolik panel gibi bir kaç test ile birlikte gerçekleştirilir. Belirli bazı hastalıkların teşhis edilebilimesini sağlayan bu testlerin sonucuna göre doktorunuz böbrek fonksiyonlarındaki sorunlar hakkında detaylı bir bilgiye sahip olur.
Neden kreatinin kan testi yapılır?
Doktorunuz herhangi bir böbrek hastalığınız olduğundan şüphelenirse, kreatinin seviyesinin ölçülmesi için kreatinin kan testi yaptırmanızı isteyebilir. Kreatinin kan testi yaptırmanızı gerektirecek böbrek rahatsızlıkları yorgunluk, halsizlik, iştahsızlık, uzuvlarda şişme, bel ağrısı, kusma, yüksek tansiyon ve idrar sorunları gibi belirtilere sebep olabilir.
Böbreklerinizde bir sorun olduğunu düşünüyorsanız, bu sorunlara böbrek hasarı, böbrek enfeksiyonları, prostat hastalıkları, böbrek taşları, kalp yetmezliği, diyabet, dehidrasyon, uyuşturucu kullanımı sebebiyle böbrek hücrelerinde ölüm, glomerül iltihabı ve piyelonefrit gibi rahatsızlıklar sebep olabilir.
Bazı ilaçlar da böbrek hasarına sebep olabilir. Gentasol gibi aminoglikozit ilaçları bu ilaçlardan biridir.
Kreatinin kan testi yaptırmadan önce
Kreatinin kan testi için herhangi bir hazırlık yapmanız gerekmemektedir. Kan vermeden önce aç kalmanız gerekmez. Yapmanız gereken tek hazırlık, kullanmakta olduğunu ilaçlar varsa bunları doktorunuzla paylaşmaktır. Bazı ilaçlar böbreği zorladığı için doktorunuzun kan testi yaptırmadan önce bunları kullanıp kullanmadığınızı bilmesi önemlidir. Bu ilaçlar arasıdna, asprin, ibuprofen, simetidin, kemoterapi ilaçları, sefaleksin gibi ilaçlar sayılabilir. Doktorunuz kullandığınız ilaca bağlı olarak test yaptırmadan önce ilacınızı almamanızı veya dozunu ayarlamanızı isteyebilir. Ayrıca doktorunuz test sonucunu yorumlarken kullanmakta olduğunuz ilaçları da göz önünde bulundurur.
Kreatinin kan testi nasıl yapılır?
Kreatinin kan testi, damarınızdan alınan bir kan örneği üzerinden yapılır.
Kan alma odasına girdikten sonra hemşireniz kollarınızı sıvamanızı isteyecektir. Enjeksiyon yapılacak bölge dezenfekte edildikten sonra üst kolunuza bir bağ bağlanarak kanın kolunuzun alt kısmında birikmesi sağlanır.
Hemşire daha sonra kan alabilmek için bir iğneyi kolunuza batıracaktır.
Kreatinin kan testi yapıldığı sırada yaşanabilecek yan etkiler arasında kan görünce bayılmak, baş dönmes, ağrı ve kızarıklık, morarma gibi yan etkiler bulunur. Ciddi bir yan etkisi yoktur.
Hemşireniz yeterli kanı aldıktan sonra alınan numune laboratuara gönderilir. Bir kaç gün içinde sonuçlar çıkar ve doktorunuz sonuçları yorumlayarak size bilgi verecektir.
Kreatinin kan testi sonucu
Kanda bulunan kreatinin mg/dl olarak ölçülür ve kas kütlesi daha fazla olan insanlarda kreatinin seviyelerininde yüksek olması beklenir. Sonuçlar kişiden kişiye değişiklik gösterir. Yüksek kilo, vücut kitle indeksi, kas kütlesi, yaş ve cinsiyet bu değişikliğin sebepleri arasındadır.
Normal Kreatinin Seviyeleri
Normal kabul edilen değerler laboratuarlara göre farklılık gösterse de, genellikle erkeklerde 0.9-1.3 mg/dl, kadında ise 0.6-1.1 mg/dl aralığı normal kabul edilir.
Eğer kanınızda bulunan kreatinin seviyeleri bu değerlerin üzerindeyse, böbreklerinizin düzgün çalışmadığı varsayımı yapılır.
Ayrıca idrar yolunun tıkanması, diyetinizde yüksek protein bulunması, dehidrasyon, böbreklerde hasar olması, kalp yetmezliği gibi bazı durumlarda kanınızda bulunan kreatinin seviyelerinin yüksek olması beklenir.
Kreatinin seviyelerinin yüksek olmasına böbrek hasarı sebep olduysa, sorun ortadan kalkana kadar yüksek kreatinin seviyeleri düşürülemez. Dehidrasyon, yüksek protein tüketimi veya yüksek protein takviyesi kullanımı sonucu kanda bulunan kreatinin seviyeleri yükseldiyse, sebep olan durumlara son vermek kreatinin seviyelerinin düşürülmesini sağlayacaktır.
Düşük kreatinin seviyeleri pek rastlanmayan bir durumdur. Yine de kas kütlesi düşük olan bireylerde bu durum ortaya çıkabilir. Düşük kreatinin seviyeleri, yüksek kreatinin seviyelerine göre ciddiye alınan bir durum değildir.
Kreatinin kan testi sonuçlarım çıktı, ne yapmalıyım?
Herhangi bir test sonucunu kendi başına yorumlamanız pek bir şey ifade etmeyeceği gibi, kreatinin seviyelerinizi de kendi başınıza yorumlamanızın bir faydası olmayacaktır. Kreatinin kan testi sonuçlarınızı daha iyi anlayabilmek için yapmanız gereken şey, test sonuçlarınızı doktorunuz ile tartışmak olacaktır.
תגובות