KOAH Hipoksisi Nedir? Türleri, Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

KOAH Hipoksisi Nedir? Türleri, Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi hakkında detaylı bilgileri bu yazımızda sizler için bir araya getirdik.

KOAH, kronik bronşit ve amfizemin bulunduğu bir grup akciğer hastalığıdır. Kısıtlı hava akımı tüm koşulların karakterize olmasına ve bundan dolayı da nefes alırken zorluk yaşamaya neden olmaktadır.

Akciğerlerde yeteri kadar oksijen olmaması hipoksi gelişme riskini arttırmaktadır. Hipoksi, vücuttaki tüm hücrelere ve dokulara yeterince oksijen sağlanmaması durumudur.

Hipoksi, bazı zamanlarda çok ciddi bir şekilde yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilmektedir. Ancak erken tanı ve tedavi sayesinde tehlikeli komplikasyonlara neden olmadan önce durumu kontrol altına alabilirsiniz.

Hiperkapni Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi

Hipoksi ve hipoksemi

Hipoksi ve hipeksemiyi duymuş olabilirsiniz. Ancak her iki durumda birbirinden farklı rahatsızlıklardır.

Kandaki oksijen seviyesinin düşük olmasına hipoksemi, dokudaki düşük oksijen seviyesine ise hipoksi denilmektedir.

Doktorlar kandaki ve vücuttaki oksijen seviyelerini birden fazla yolla ölçebilmektedir. Invaziv yöntemde, seviyelerin ölçülmesi için cilt üzerine nabız oksimetresi denişlen cihazın yerleştirilmesidir.

Nabız oksimetresi seviyesi yüzde 90'ın altında olduğu zaman anormal olarak kabul edilmektedir. Hipoksemide belirleyici olan 60 mmHg'lik bir arteriyel kan oksijen sınırına karşılık gelmektedir. Doku hipoksisi genellikle organ fonksiyonları, laktat seviyeleri ve santral venöz oksijenasyon gibi başka yollarla tanımlanmaktadır.

Akut Solunum Yetmezliği Sendromu

Hipoksi türleri

Hipoksi, vücudun etkilendiği sürenin uzunluğuna göre değişkenlik gösterirken küçük ya da şiddetli olmasına da bağlıdır. Bazı zamanlarda aniden gelip geçici olurken bazı zamanlarda ise aylarca sürebilmektedir.

Dört tür hipoksi vardır:

Hipoksemik hipoksi. Bu durum, oksijenin kanı oksijenlendirmek için alveollerden geçemediği zamana denir.
Dolaşım hipoksisi. Bu durumda kalp, oksijenli kanı yeterli kadar pompalayamaz.
Anemi hipoksisi. Kandaki düşük hemoglobinin oksijen seviyelerini azalttığı zamana denir.
Histotoksik hipoksi. Hücreler oksijeni sindiremez ve barındıramaz.

Plörezi Nedir? Semptomlar, Nedenler, Tanı ve Tedavisi

Hipoksi belirtileri

Oksijen, vücuttaki hücre ve dokularda önemli bir rol oynamaktadır. Vücuda oksijen alınmasının tek yolu akciğerlerdir. KOAH yaygın ve tedavisi olan bir hastalıktır. Ancak bu hastalık sınırlı hava akışı yüzünden geri dönüşü olmayan risk teşkil eden hasarlara neden olabilmektedir.

KOAH, solunum yollarının iltihaplanmasına ve şişmesine neden olmaktadır. Alveol adı verilen akciğer dokusuna zarar verir ve yok eder. Sonuç olarak, KOAH vücuttaki oksijen akışının kısıtlanmasına neden olur.

Amfizem adı verilen spesifik KOAH türünün semptomları genellikle şunlardan oluşur:

Solunum zorluğu
Kas erimesi
Zor nefes almak
Kalıcı öksürük
Uzun süren nefes verme
Hırıltı
Büzülmüş dudak solunumu
Fıçı göğüs/ barrel chest
Cilt, dudaklar ve diş etlerinde morarmalar
Çomaklaşma olarak da bilinen genişleyen parmaklar

Bu semptomlar, bronşit gibi diğer hipoksi ve KOAH türlerinde daha az yaygın görülmektedir.

Torasentez Nedir? Nasıl ve Kimlere Yapılır?

Doktora ne zaman görünmek gerekiyor?

Nefes tutmakta ya da vücuttaki değişiklikleri fark etmekte zorluk çekmek aylarca sürebilirken endişe verici de olabilir. Bağırsakların durumunu izlemek, ne zaman yardım gerektirdiğini de göstermektedir.

Aşağıdaki durumlarda acilen tıbbi yardım almalısınız:

Konuşmak ya da nefesi yakalamakta zorluk yaşanmaya başladığı zaman
Dudakların ya da tırnakların griye veya maviye dönmeye başladığı zaman
Zihinsel olarak uyanık olmadığınızı ya da kendiniz gibi davranmadığınızı fark ettiğiniz zaman
Kalbin çok hızlı atmaya başladığı zaman
Tedavilere rağmen semptomların daha da kötüleşmeye başlaması

Akciğer Granülomu Nedir? Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi

Hipoksi nedenleri

Hipoventilasyon

Hipoventilasyon, akciğerlerde oksijenin azalmaya başladığı zamanlarda ortaya çıkar. Bu bozulma aşağıdaki faktörlerin bazılarından kaynaklanabilmektedir:

Hava yolu tıkanıklığı
Ciğerlerde aşırı karbondioksit bulunması
Aşırı sedasyon
Obezite hipoventilasyon sendromu
Yüksek irtifa hastalığı

Ventilasyon-perfüzyon (V/Q) uyumsuzluğu

Ventilasyon, akciğerler vasıtasıyla dağıtılan hava akımına denir. Perfüzyon ise organların ve dokuların ne kadar oksijen barındırdığıdır.

Yüksek düzeyde perfüzyona ve düşük düzeyde ventilasyona sahip olmak, hipoksiye neden olmaktadır. Kronik bronşit ve pulmoner ödem gibi durumlarda bu olay gerçekleşmektedir.

Ayrıca bu düzeylerin tam tersi olması da hipoksiye yol açmaktadır. Bu tür Ventilasyon-Perfüzyon uyumsuzluğu ancak pulmoner emboli ile amfizem sırasında olmaktadır.

Şiddetli Astım Nedir? Tedavi Yöntemleri ve Önlemek

Right to Left shunt

Kan, kalbin sağ tarafından sol tarafına doğru akmaktadır. Ancak sol odacığa ulaşmadan önce, genellikle akciğerler tarafından oksijenlenmektedir. Bazı zamanlarda önce oksijenlenme olmadan kan hareket etmektedir. Bu duruma right to left shunt denilmektedir.

Bu rahatsızlık, ventriküler septal defekt gibi kalpte oluşan yapısal kusurlar nedeniyle olmaktadır. Bununla birlikte pnömoni ve akut solunum sendromu gibi bazı tıbbi durumların komplikasyonu olarak da gelişebilmektedir.

Bozulmuş oksijen difüzyonu

Oksijen alveollerden kan damarına etkili bir şekilde gitmediği zaman, hipoksi oluşmaktadır. Pulmoner fibroz ve interstisyel akciğer hastalığı nedenler arasındadır.

İnterstisyel Akciğer Hastalığı : Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

KOAH hipoksisinden kaynaklanan komplikasyonlar

KOAH hipoksisi nefes alınmasını zorlaştırarak akciğerlere zarar vermektedir.

Yeteri kadar oksijen solunmadığı zaman, vücut hayati bileşen olan oksijenden kendini mahrum etmeye başlar. Vücuttaki tüm temel işlevlerin sıkıntısı bir şekilde işlemesi için oksijen gerekmektedir.

Örneğin, beyinde oksijen eksikliğinin oluşması durumunda, kalp durmasına neden olan şiddetli hipoksik beyin hasarları oluşmaktadır.

Hipoksinin diğer komplikasyonları şunlardır:

KOAH'ın akut atakları. Bu süre zarfında semptomların çok daha kötü olduğu bir dönem yaşanmaya başlanır.
Akut ya da kronik solunum yetmezliği. Oksijen takviyesi ihtiyacına neden olan semptomların daha şiddetli şekillerde kötüleşmesidir.
Pulmoner hipertansiyon. Bu hipertansiyon, akciğerlerde bulunan kan damarlarındaki yüksek tansiyondur.
Kor pulmonale. Kalbin sağ ventrikülünde yaşanan bir tür işlev bozukluğu.
Bakteriyel enfeksiyonlar. Havanın iyi solunmadığı ya da balgamı yutmanız sonucunda bakteriler aşırı bir şekilde büyüyebilir. Bu durum da bağışıklığı azaltarak enfeksiyona neden olabilir.

Kronik Bronşit : Belirtiler, Teşhis ve Tedavi Yöntemleri

KOAH hipoksisi tedavisi

Oksijen terapisi

Hipoksiyi tedavi etmek, oksijen alımını artırmayı içermektedir. Ekstra oksijen alınması için oksijen tedavisi standart bir yöntemdir. Oksijen tedavisine reçeteli oksijen de denilebilmektedir. Akciğerlere oksijen alımını sağlayan mekanik bir cihaz kullanılmaktadır. En çok kullanılan cihaz nazal kanüldür.

Ekstra oksijen almak nefes darlığının azalmasına, kandaki oksijenin artmasına ve kalp ile akciğerin yapması gereken iş miktarında azalmalar sağlayabilmektedir. Ayrıca ek oksijen almak hiperkapniyi de azaltmaktadır. Bu tedavi uygulanmaya başlanmadan önce doktor kandaki oksijen seviyelerinin ölçülmesi için gerekli testler yapacaktır.

Kronik ve ağır durumlarda solunum yollarının açılması için CPAP ya da BIPAP makineleri ile sağlanan pozitif basınçlı ventilasyon gerekebilir.

Oksijen yoğunlaştırıcılar

Oksijen tedavisinin yoğunlaştırılmış formu bulunmaktadır. Oksijen konsantratörü ortamdan hava emer, diğer zehirli gazları filtreler ve oksijen depolar.

Yoğunlaştırıcılar her zaman oksijen kullanmayı gerektiren hastalar için oldukça faydalıdır. Ancak bu yoğunlaştırıcıların etkisini göstermesi için elektriğe gerek duyulmaktadır.

Oksijen tedavisinin en yaygın türü, iki düzeyli pozitif hava yolu basıncı (BiPap) olarak bilinmektedir.

İlaçlar

KOAH için düzenli kullanılan ilaçlar, hipoksi semptomlarının önlenmesine ve kontrol altına alınmasına yardımcı olmaktadır. Ancak hipoksi atakları artmaya başlandığı zaman hipoksinin kontrol altına alınması için ek ilaçlara gerek duyulabilir. Alınacak bu ilaçlar şunlardır:

Bronkodilatörler. Hava akışını ve hava alışverişinin artması için hava yollarını genişletmekte kullanılan solunan bir ilaç.
Steroidler. Bunlar, iltihabın azalması için solunabilir ya da ağız yoluyla alınabilir.
Antibiyotikler. Bunlar yaygın atak geçiren insanlar içindir. Bir örnek Azitromisin’e sahip olanlar antibiyotik kullanılır.

Ayrıca daha fazla komplikasyon ve ölüm riskinin azaltmak için grip ve zatürre aşılarını düzenli olarak yaptırmak gerekmektedir.

Egzama ve astımın bağlantısı

Akciğer hijyeni

Pulmoner hijyen teknikleri, hipoksi semptomlarının ilaç ya da oksijen olmadan tedavi edilmesinin bir yoludur. Bu teknikler şunlardan oluşmaktadırlar:

Öksürük ve derin nefes
Göğüs fizyoterapisi
Çarpıntı valfi kullanımı
Teşvik spirometrisi

KOAH’ın hipoksiye neden olması günlük rutinlerin yapılmasını ciddi şekilde etkileyebilmektedir. Sigarayı bırakmak, akciğeri tahriş edecek maddelerden uzak durmak semptomların azalmasının ya da iyileşmesinin en ideal yoludur. Akciğeri tahriş eden maddeler arasında pasif içicilik, aşırı toz ve duman ile kimyasal solumak bulunmaktadır.

Bazı zamanlarda; hipoksinin yorgunluğa ve nefes darlığına sebep olması yemek yerken zorluklar yaşamaya neden olabilir. Bundan dolayı sonuç olarak yemek yemeyi azaltır ve kilo verebilirsiniz. Vücudunuzun ihtiyaç duyduğu besinleri tükettiğinizden emin olun.

Son olarak

KOAH tedavileri kesin sonuçlar oluşturmasa da semptomların kontrol altına alınmasına ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada yardımcı olur. Bu sayede insanlar KOAH ile uzun ve mutlu bir hayat sürebilir