Bu yazımızda hormonal baş ağrısı nedir? sorusunun cevabını verdik.
Baş ağrısı, yaygın olarak doğum kontrol haplarının hepsinde aynı yan etkiye olarak görülmektedir. Başın neden ağrıdığını ve bunun nasıl önlendiğini öğrenmek için doğum kontrol haplarının nasıl işlevini ve vücuttaki hormonlar üzerindeki etkilerini bilmeniz gerekir.
Doğum Kontrol Hapları ve Baş Ağrısı
Oral kontraseptifler olarak bilinen, halk adında doğum kontrol hapları, vücudun hormon üretme şeklini değiştirerek hamileliği önlemeye çalışır. Hormonlar, vücudun kimyasalı için kullanılan güçlü kimyasallardır. Endokrin bezleri adı verilen organlar hormonlar üretir. Bunlara hipofiz bezi, tiroid ve pankreas da dahildir.
Doğum kontrol hapları, bir yumurtanın dölleşmesini önleyerek östrojen salınımını engeller ve hamileliğin olmamasına neden olur. Servikal mukusu kalınlaşır, bu da spermin hazır olabilecek bir yumurtaya girmesini zorlaştırır. Doğum kontrol hapları ayrıca rahmin iç yüzeyini incelterek döllenmiş yumurtanın da rahme yapışmasını engellemektedir.
Doğum Kontrol Hapı Türleri
İki ana doğum kontrol hapı türü bulunmaktadır. Kombinasyon hapı ve sadece progestin hapıdır.
Kombinasyon Hapları
Bu ilaçlar progestin ve östrojen adı verilen iki sentetik hormon içermektedir. Bu hormonlar vücudun östrojen seviyelerini sabit tutmak için birlikte çalışmaktadır. Bu durumda, olgun bir yumurtanın salınmasını ve yumurtlamayı durdurur. Kombinasyon hapları da ayrıca hamileliği önlemek amacıyla servikal mukus ve uterus astarında değişiklikler yapar.
Kombinasyon doğum hapları paketlerinde genellikle 21 ya da 28 haplık paketler bulunmaktadır. Her pakette hormon bulunan 21 aktif hap vardır. 21 haplık doğum kontrol hapı üç hafta boyunca her gün, günde bir kez alınır. Ayın dördüncü haftasında hap kullanılmaz. Bu bir haftalık ara sırasında âdet dönemi başlar.
28 hap içeren doğum kontrol hapları da aynı şekilde yol izler. Her ay bir hafta bu ilacı kullanmamak yerine, bir hafta boyunca ya da plasebo hatırlıtıcı kap kullanılır. Aktif olmayan haplar hormon barındırmaz. Bu hapların amacı, günlük alışkanlıkları koruyarak doğum kontrol haplarınızı kullanmayı hatırlatmaktır.
Kombinasyon doğum kontrol hapları da sürekli doz değişimlerine uğrar. Bu değişimler, sahip olduğunuz adet dönemlerini yılda on ikiden on üçe, yılda dört ya da daha azına indirebilir.
Progestin Hapları
Adından da anlaşıldığı gibi, bu haplar sadece progestin hormonunu içermektedir. Ayrıca bu haplar mini haplar olarak da adlandırılır. Mini haplar, kombinasyon doğum kontrol haplarından daha az progestin barındırır. Progestin hormon, hamileliği engellemek için vücuttaki servikal mukusu ve uterus astarını değiştirmeyi amaçlar. Bu yapılar östrojen içermediğinden, yalnızca progestin içeren haplar yumurtlamayı önler.
Yalnızca progestin içeren hap paketlerinde etkin olmayan ya da hatırlatıcı haplar bulunmaz. Mini hap her gün kullanılır. Vücut östrojene tahammül edemiyorsa, bunlar kullanıcılar için daha iyi bir seçenek olacaktır.
Doğum Kontrol Hapı Baş Ağrısı Belirtiler ve Yan Etkiler
Adet döngüsünün neden olduğu hormon seviyelerinde yaşanan dalgalanmalar, bazı kadınlarda baş ağrısını tetiklemektedir. Bu kadınların bazıları için doğum kontrol hapları, bu ağrıtıcı, acı verici ve sık sık görülen baş ağrılarının azalmasına yardımcı olabilir. Bunun nedeni, hapların östrojen seviyelerini kontrol altına almasıdır.
Diğer kadınlar, âdet kanamasına neden olan östrojen seviyelerindeki düşüşlerin baş ağrılarına neden olabileceğini ya da daha da kötüleşeceğini düşünmektedir.
Bu ağrılar için doğum kontrol haplarının suçlanması doğru değildir. Doğum kontrol hapı kullansanız da kullanmasanız da adet kanamasına neden olan östrojen seviyesindeki düşüklük vücudu bir tür hormonal gerilemeye sokabilmektedir.
Hem kombinasyon doğum kontrol hapları hem de sadece progestin hapları, yan etki olarak baş ağrısına neden olabilir. Doğum kontrol haplarının ek olarak yan etkileri şunlardır:
Göğüslerde hassasiyet oluşması
Mide bulantısı
Yüksek tansiyon
Düzensiz âdet kanamaları ya da regl öncesi lekelenme
Kilo alımı ya da kaybı
Akne oluşması
Diğer cilt reaksiyonları
Tükenmişlik sendromu
Depresyon
Libidoda başlayan değişiklikler
Doğum kontrol hapları ayrıca astımlı kişilerde semptomları tetiklenmesine neden olabilmektedir.
Unutulmaması gereken risk faktörleri
Doğum kontrol haplarının, 35 yaş üstü, sigara içen, yüksek kolestrolü olan ya da kan pıhtılaşma bozuklukları olan kadınların kullanmaması gerekmektedir.
Aşağıdaki durumlarda da olası riskler hakkında doktorunuzla konuşmalısınız:
Anne bebek emziriyorsa
Meme kanseri geçmişi varsa
Diyabetle ilgili komplikasyon öyküsü bulunuyorsa
Bazı antikonvülzan ilaçlar kullanılıyorsa
Bazı antitüberküloz ilaçlar kullanılıyorsa
HIV için bazı ilaçlar kullanılıyorsa
AIDS için bazı ilaçları kullanılıyorsa
Auralı migreni varsa
Nadir fakat en ciddi ek sağlık riskleri şunlardır:
Felç
Kalp krizi
Safrakesesi rahatsızlığı
Karaciğer tümörleri
Kan pıhtıları
Kombinasyon doğum kontrol hapı kullandığınız zaman auralı baş ağrıları ataklarınız yaşanırsa felç riskiniz daha da artabilmektedir.
Doğum kontrol hapı kullanılması rahim ağzı kanserine neden olabilmektedir. Doğum kontrol haplarının rahim ağzı kanserine neden olmasında ki rolünün netleşmesi için daha fazla araştırmaya gerek duyuluyor. Doğum kontrol hapı ayrıca yumurtalık ve endometriyal kanserleri gibi diğer kadın üreme kanserlerinin riskini de azaltmaktadır. Doğum kontrol hapı kullanımına göre meme kanserinin riski bilinmemektedir.
Doğum kontrol hapları cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlayamaz. Bu nedenle cinsel ilişkiler sırasında koruyucu önlemler almanız gerekmektedir.
Doğum Kontrol Hapı Baş Ağrısı Nasıl Önlenir
Doğum kontrol haplarını her gün aynı saatte kullanmak yan etkilerin azalmasına yardımcı olabilir. Bunun nedeni, hormon seviyelerinizin hep sabit tutulmasıdır. Bir sabah erkenden hap aldıktan sonra ertesi gün öğleden sonra tekrar hap alırsanız, dozlar arasında bir boşluk yaratırsınız. Bu durum da hormon seviyelerinde çeşitli kaymalara neden olabilir ve baş ağrıları yaşanabilir. Ayrıca etkinlik azalırken ve hamilelik riski de artar.
Adet dönemlileri başlamadan önce reçetesiz ya da reçeteli ağrı kesiciler kullanmak ta semptomların ortaya çıkmadan önce engellenmesine yardımcı olabilir.
Doğum Kontrol Hapı Baş Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir?
Baş ağrıları yaşamaya başladıktan sonra azaltmaya yardımcı olabilecek tedaviler şunlardır:
Naproksen ya da ibuprofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler
Reçete ile satılan ağrı kesiciler
Başınıza ya da boynunuza buz uygulamak
Biofeedback
Akupunktur
Özet
Doğum kontrol hapları etkili, güvenilir ve iyi tolore edilir. Sigara kullanmayan sağlıklı kadınlar, doğum kontrol haplarını menopoza girene dek ya da ihtiyacı kalmayıncaya dek kullanması gerekmektedir.
Baş ağrıları da dahil olmak üzere doğum kontrol hapları kullanmanın neden olduğu olumsuz bir sürü yan etki birkaç ay içinde azalmakta ya da kaybolmaktadır. Olumlu yan etkiler; kramplar ya da ağır kanamalar gibi yaygın adet semptomlarından kurtulmayı, cildin düzelmesini ve belirli kanserlerin risklerinin azalmasını sağlayabilir.
Kaynaklar
fda.gov/ForConsumers/ByAudience/ForWomen/FreePublications/ucm313215.htm
hhs.gov/opa/reproductive-health/contraception/birth-control-pills/
goaskalice.columbia.edu/answered-questions/how-do-birth-control-pills-work
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/birth-control/expert-answers/birth-control-pills/faq-20058110
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/birth-control/basics/birth-control-basics/hlv-20049454
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/birth-control/in-depth/birth-control-pill/art-20045136
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/birth-control/in-depth/birth-control-options/art-20045571
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/birth-control/basics/birth-control-pills/hlv-20049454
mayoclinic.org/tests-procedures/combination-birth-control-pills/basics/risks/prc-20014056
mayoclinic.org/diseases-conditions/chronic-daily-headaches/in-depth/headaches/art-20046729
mayoclinic.org/tests-procedures/minipill/basics/definition/prc-20012857
mayoclinic.org/tests-procedures/minipill/basics/risks/prc-20012857
mayoclinic.org/tests-procedures/minipill/basics/what-you-can-expect/prc-20012857
https://www.healthline.com/health/birth-control/birth-control-headaches
Comments