Büyüme hormonu eksikliği nedir? neden olur? belirtileri nelerdir? sorularına bu yazımızda cevap verdik. Daha fazla bilgi edinmek için okuyun!
Hipofiz bezinin yeteri kadar büyüme hormonu üretememesinden dolayı büyüme hormonu eksikliği oluşmaktadır. Bu olay genellikle çocukları daha fazla etkilemektedir.
Hipofiz bezi bezelye tanesi büyüklüğündedir. Kafatasının alt tarafında bulunur. Sekiz hormon salgılamaktadır. Salgılanan bu hormonlardan bazıları tiroid aktivitesini ve vücut ısısını kontrol etmektedir.
Büyüme hormonu eksikliği 7.000 doğumdan 1’inde görülmektedir. Bu durum ayrıca Prader-Willi sendromunu dahil olmak üzere bazı genetik hastalıkların semptomlarındandır.
Büyüme hormonu eksikliği tedavi edilebilmektedir. Erken teşhis konulan çocukların iyileşmesi çok iyidir. Tedavi edilmediği sürece ortalamadan daha kısa boya sahip olunur ve ergenlik gecikebilir.
Ergenlik döneminin bitmesinden sonra bile vücudun hala büyüme hormonuna ihtiyacı olur. Yetişkinlik döneminde büyüme hormonu sayesinde vücut yapısı ve metabolizma koruma altında kalır. Yetişkinlerde büyüme hormonu eksikliği görülebilse de nadiren gelişmektedir.
Büyüme hormonu eksikliği nedenleri
Doğum sırasında gelişebilen büyüme hormonu eksikliği genellikle beyinde bulunan tümörden kaynaklanmaktadır. Bu tümörde normalde hipofiz bezinin etrafında ya da hipotalamusta bulunmaktadır.
Çocuklarda ve yetişkinlerde enfeksiyonlar, radyasyon tedavileri ve ciddi kafa yaralanmaları büyüme hormonu eksikliğine neden olabilmektedir. Bu duruma edinilmiş büyüme hormonu eksikliği denilmektedir.
Çoğu büyüme hormonu eksikliği idiyopatik bir durumdur yani nedeni belli değildir.
Büyüme hormonu eksikliği belirtileri
Büyüme hormonu eksikliği bulunan çocuklar akranlarına göre daha kısa, daha genç ve daha yuvarlak yüzlere sahip olmaktadır. Vücut oranlarını ortalama seviyelere sahip olsa da karın çevresinde “bebek yağı” görülebilmektedir.
Tümör ya da beyin hasarından dolayı bir çocukta büyüme hormonu eksikliği gelişmesi durumunda ilk olarak ergenlik gecikir. Bazı durumlarda ise cinsel gelişim durmaktadır.
Büyüme hormonu eksikliği bulunan bir sürü gençte; yavaş olgunlaşma hızı ya da boy kısalığı gibi gelişimsel gecikmeler yüzünden düşük benlik saygısı yaşanmaktadır. Örneğin, erkeklerde ses akranlara göre aynı oranda değişmezken kadınlarda ise meme gelişmemesi olabilir.
Büyüme hormonu eksikliğinin başka bir semptomu ise azalmış kemik gücüdür. Bu semptom genellikle yaşlılarda daha sık kemik kırıklarına neden olmaktadır.
Düşük büyüme hormonu seviyesi görülen insanlarda yorgunluk hissedilirken dayanma gücü de düşük olmaktadır. Ayrıca bu insanlarda sıcak ya da soğuk hassasiyeti de yaşanmaktadır.
Büyüme hormonu eksikliği olan kişilerde depresyon, zayıf hafıza, konsantrasyon eksikliği, anksiyete ya da duygusal sıkıntı nöbetleri dahil olmak üzere bir sürü psikolojik etki yaşanabilir.
Büyüme hormonu eksikliği olan yetişkinlerde genellikle yüksek sağ seviyeleri ve yüksek kolesterol görülmektedir. Bu durum, zayıf beslenmekten kaynaklanmaz. Bunun sebebi büyüme hormonu eksikliğinin neden olduğu metabolizma değişiklikleridir. Büyüme hormonu eksikliği bulunan yetişkinlerin kalp hastalığı ve diyabet geliştirme olasılığı daha fazladır.
Büyüme hormonu eksikliği teşhisi
Çocuklardaki boy ve kilo, yaşıtlarına göre daha az olması durumda doktorlar büyüme hormonu eksikliği semptomlarını kontrol etmektedir. Ergenliğe girilmeye yakın vücudun büyüme hızı ile diğer çocukların büyüme hızları karşılaştırılır. Büyüme hormonu eksikliğinden şüphelenilmesi durumudna bir sürü tanı testi yapılır.
Büyüme hormonu seviyeleri gün içinde çok fazla değişiklik göstermektedir. Testlere göre normalden düşük olan seviyeler, tanının konulması için tek başına yeteri kadar kanıt sağlamamaktadır.
Kan testlerinde büyüme hormonu fonksiyonu belirteci olan ancak çok daha normal olan protein seviyeleri ölçülmektedir. Bu testler insülin benzeri büyüme faktörü-1 ve insülin benzeri büyüme faktörü bağlayıcı protein-3'den oluşmaktadır.
Tarama testleri büyüme hormonu eksikliğine işaret ediyorsa, tanıdan emin olmak için büyüme hormonu stimülasyon testleri de yapılabilmektedir.
Kol ve bacak kemiklerinin her iki ucunda büyüme plakaları gelişmektedir. Gelişmenin tamamlanması sonucunda büyüme plakaları birleşmeye başlar. El röntgeni sayesinde kemik büyüme seviyesi görülebilmektedir.
Bir çocukta kemik yaşının fiziksel yaştan küçük olmasının nedeni büyüme hormonu eksikliği olabilmektedir.
Doktorun hipofiz bezinde hasardan ya da tümörden şüphelenmesi durumunda MR taraması ile beyin kontrolü yapılır. Büyüme hormonu seviyeleri; özellikle hipofiz bezi bozuklukları, beyin ameliyatına ihtiyacı olan ya da beyin hasarı geçmişi olan yetişkinler için taranmaktadır.
Testler, hipofiz sorununun doğumdan mı kaynaklandığını yoksa yaralanma ya da tümörden dolayı mı geliştiğini belirleyebilmektedir.
Büyüme hormonu eksikliği tedavisi
1980 yıllarından beri sentetik büyüme hormonları çocuklar ve yetişkinler için tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Sentetik büyüme hormonu ilaçlarından önce tedavi amaçlı olarak kadavralarda elde edilen doğal büyüme hormonları kullanıldı.
Büyüme hormonları, uyluklar, kolların arkası ya da kalça gibi vücudun yağlı dokularının bulunduğu yere enjeksiyon yoluyla verilmektedir. Günlük olarak uygulanan tedaviler arasında en etkili olan ilaçtır.
Enjeksiyon yerinde kızarıklık oluşması, kalça ağrısı, baş ağrısı ve skolyoz gibi küçük yan etkiler görülmektedir.
Nadiren, uzun süre boyunca büyüme hormonu enjeksiyonunun kullanılması, özellikle ailede bu hastalık geçmişi olan kişilerde diyabete neden olabilir.
Uzun süreli tedavi
Doğum esnasından beri olan büyüme hormonu eksikliği olan çocuklar genellikle ergenlik dönemine kadar tedavi edilmektedir. Tedavi olarak vücuda hormon yüklenir. Gençlik döneminde çok az sayıda büyüme hormonuna sahip olan çocuklar, yetişkinlik evresine girdiği zaman doğal olarak yeteri kadar hormon üretmeye başlamaktadır.
Bazı insanlar ise hayatları boyunca tedavi görür. Bu tedavi esnasında doktor kandaki hormon seviyelerini gözetler ve devam eden enjeksiyonlara ihtiyaç duyulup duyulmadığını belirler.
Büyüme hormonu eksikliği olan insanlarda uzun vadede sonuçlar nedir?
Sizde ya da çocuğunuzda büyüme hormonu eksikliği yaşandığı şüphelenildiği zaman doktor kontrolü gerekmektedir.
Genellikle bir sürü insan tedaviye çok iyi yanıtlar vermektedir. Büyüme hormonu eksikliği erken teşhis edildiği zaman uygulanan tedaviler daha iyi olur.
Comments