Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtiler, Sebepler ve Tedavi

Borderline kişilik bozukluğu nedir?

Bordeline kişilik bozukluğu (BKB), insanın duygularını kontrol etmekte ve duyguları işlemede zorluk yaşadığı bir tür kişilik bozukluğudur. Genellikle, değişen ruh hallerini, davranış değişikliklerini ve benlik imaj sorunlarını içerir. Ayrıca güvensizlik ve iktidarsızlığa neden olabilir.

Bu semptomlar, kişinin dürtüsel davranışlarda bulunmasına, aile üyeleriyle, diğer önemli diğer kişilerle, arkadaşlarla ve tanıdıklarla gergin ilişkiler yaşamasına neden olabilir.

Borderline kişilik bozukluğu belirtileri

Borderline kişilik bozukluğu ile yaşamak herkes için farklı görünebilir. Bununla birlikte, borderline kişilik bozukluğunun mevcut olduğunu gösteren bazı belirtiler ve semptomlar vardır. Bu belirti ve semptomlar şunlardır:

Bilek kesme gibi kendine zarar verme davranışları
Aile, arkadaşlar, önemli kişiler ve diğer sevdiklerinizle yoğun ve istikrarsız ilişkiler
Birinden ayrılmayı, başkalarıyla duygusal ya da fiziksel ilişkilere girmeyi kapsayabilecek, terk edilmekten kaçınma çabaları
Kararsız ve çarpık benlik imajı
Çılgınca harcama yapmak, güvenli olmayan cinsel ilişkiler yaşamak, aşırı yeme veya içme, dikkatsiz araba kullanma
Geçmeyen boşluk hissi
Güven sorunları ve diğer insanların ne amaçladığına dair mantıksız korku
Irrasyonel, yoğun öfke veya öfke kontrolü ile ilgili sorunları içeren öfke sorunları
Yoğun ve hızlı değişen ruh halleri
Intihar düşünceleri

Borderline kişilik bozukluğu rahatsızlığına sahipseniz, belirti ve semptomların tümünün ya da birkaçını yaşayabilirsiniz. Bazı olaylar ya da kişiler bazı semptomları tetikleyebilir niteliktedir.

Semptomların çoğu anksiyete ya da depresyon gibi diğer zihinsel sağlık koşullarıyla ilgili olabilir. Siz ya da çevrenizden birisi bu semptomlarla uğraşıyorsa ruh sağlığı uzmanlarıyla iletişime geçmek gerekir.

Bir profesyonelin teşhisi uygun tedavi için doğru adımdır.

Borderline kişilik bozukluğuna ne sebep olur?

Borderline kişilik bozukluğunun gelişimini birkaç faktör tetikleyebilir, ancak uzmanlar hala kesin nedenleri bilmemektedir. Bazı uzmanlar, çevresel faktörlerle birleşen genetik yatkınlıktan dolayı olabileceğini düşünüyor.

En olası nedenleri şunlardır:

Genetik
Çevresel faktörler
Beyin kimyasında yaşanan değişiklikler

Sebeplerden bir veya daha fazlasına maruz kalabileceğiniz ve asla borderline kişilik bozukluğu geliştirmeyeceğinizi unutmamak önemlidir.

Borderline ve genetik

Araştırmalar, borderline kişilik bozukluğu ile yaşayan yakın bir akrabaya sahip olmanın, durumu geliştirme riskini artırabileceğini gösteriyor. Ancak bilim adamları, borderline kişilik bozukluğunun gelişimi ile ilgili belirli bir gen faktörüne rastlamadılar.

Borderline ve çevresel faktörler

Bulunduğunuz ortam borderline kişilik bozukluğu geliştirme riskini artırabilir.

2021 yılında yappılan bir araştırmaya göre, "travma geçiren işlevsiz aile ortamı, çocuğun doğuştan gelen mizaç özellikleri veya belirli genetik polimorfizmlerle etkileşime girdiğinde" çocukluktaki travmatik deneyimlerin etkilerini arttırdığını söylüyor.

Diğer bir deyiş ise, uzun süreli stresli bir ortam ve diğer genetik risk faktörlerin birleşmesi sonucunda çocukluk çağındaki istismar, cinsel saldırı, zorbalık ya da diğer stres faktörlerinden kaynaklanan travmalar borderline kişilik bozukluğu gelişmesine neden olabilir.

Beyin fonksiyon yapısındaki değişiklikler

Yapılan bazı araştırmalar, beynin işleyişindeki ve yapısındaki değişikliklerin borderline kişilik bozukluğu geliştirme riskini artırabileceğini öne sürdü. Oluşan değişiklikler dürtüsel davranışları etkilerken duyguları düzenlemeyi de zorlaştırabilir.

Ek olarak, oluşan değişikliklerin potansiyel bir neden ya da risk faktörü olduğunu yoksa borderline kişilik bozukluğu ile yaşamanın bir sonucu olarak mı ortaya çıktığı netdeğildir.

Kimler borderline kişilik bozukluğu riski altındadır?

Aşağıdaki durumlarda borderline kişilik bozukluğu geliştirme riski altında olabilirsiniz:

Borderline kişilik bozukluğu ile yaşayan bir aile üyeniz varsa
Çocukluğunuzda duygusal, cinsel ya da fiziksel istismar, zorbalığa uğrama, bağlanma sorunları, sosyal sorunlar ya da diğer travmatik olaylar yaşadıysanız borderline kişilik bozukluğuna sahip olabilirsiniz.

Borderline kişilik bozukluğu nasıl teşhis edilir?

Borderline kişilik bozukluğu ile yaşayan insanlara her zaman doğru bir teşhis konulmayabilir.

Örneğin, borderline kişilik bozukluğu ile yaşayan kadın sayısı ile onunla yaşayan erkek sayısı arasında büyük bir fark vardır. Teşhis edilen vakaların neredeyse yüzde 75'i kadınlardan oluşur.

Genellikle çoğu doktor borderline kişilik bozukluğunu teşhis edemez, ancak sizi veya sevdiklerinizi akıl ve ruh sağlığı uzmanına sevk edebilir. Durumu teşhis edebilen bazı uzmanlar şunlardır:

Psikiyatrist
Psikolog

Borderline kişilik bozukluğunu teşhis etmek için, ruh sağlığı uzmanının genellikle şunları yapması gerekir:

Zihinsel ve duygusal sağlığınızla ilgili semptomlarınız ve diğer konular hakkında sizinle konuşma yapmak
Ailenizin tıbbi geçmişi öğrenmek ve varsa zihinsel sağlık sorunlarınız hakkında soru sormak

Borderline kişilik bozukluğunu teşhis etmek zordur çünkü sıklıkla anksiyete ya da depresyon gibi diğer zihinsel sağlık durumlar ile ortaya çıkar.

Yani, borderline kişilik bozukluğunun yanlış teşhisine neden olabilecek borderline kişilik bozukluğu semptomlarını gölgeleyebilecek depresyon semptomlarıyla uğraşıyor olabilirsiniz.

Borderline kişilik bozukluğu nasıl tedavi edilir?

Akıl ve ruh sağlığı uzmanınız, psikoterapi, ilaç tedavisi ya da hastaneye yatış dahil olmak üzere borderline kişilik bozukluğu için bir ya da birden fazla tedavi önerebilir.

Psikoterapi

Psikoterapi, borderline kişilik bozukluğu için ana tedavidir. Akıl sağlığı uzmanınız aşağıdaki türlerden birini önerebilir:

Bilişsel davranışçı terapi (BDT)

BDT, kendiniz veya başkaları hakkında sahip olduğunuz sağlıksız bilgileri, davranışları ve yanlış algıları belirlemenize ve değiştirmenizde yardımcı olur. Kızgın, güvensiz, endişeli hissettiğinizde ya da intihar etmek gibi düşünceleriniz olduğunda size bunlardan nasıl vazgeçmeniz ya da uzak durmanız gerektiğini anlatacaktır.

Diyalektik davranış terapisi (DDT)

DDT size inançlarınızı ve davranışlarınızı nasıl tanımlayacağınızı, bunların nasıl farkında olacağınızı ve nasıl kabul edeceğinizi öğretir. Ayrıca başkalarının davranışların için dengeli tepkiler de öğrenebilirsiniz.

İlaç tedavisi

İlaçlar borderline kişilik bozukluğunu iyileştirmez, ancak semptomları hafifletebilir. Doktorunuz, ruh hali ya da depresyondaki değişiklikleri kontrol altına almak için psikoterapi tedavisine ek olarak ilaçta reçete edebilir. Örnek olarak:

Depresyon tedavisi için antidepresanlar

Agresif semptomları tedavi etmek için antipsikotikler

Anksiyete tedavisi için antianksiyete ilaçları

Kullandığınız ilaçlardan dolayı yan etkiler yaşıyorsanız, doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekmektedir. Farklı ilaçlar ya da tedavi seçenekleri önerebilirler.

Hastaneye yatış

Belirtileriniz şiddetliyse, doktorunuz tedavi için geçici olarak hastanede kalmanızı isteyebilir.

Hastanede kalışla ilgili utanç ya da mahcubiyet hissetmemek önemlidir. Sizin ya da sevdiğiniz birinin ihtiyaç duyduğu tedaviyi almak, öz bakım için önemli bir parçadır.

Aile üyeleri için terapi

Aile üyeleri de bu terapilerden yararlanabilir. Bazı durumlarda terapiler, bir ya da daha fazla seansta aile üyelerini içerebilir. Bu hem durumu daha iyi anlamalarına hem de destekleyici olmalarına yardımcı olabilir.

Borderline kişilik bozukluğu olası komplikasyonları nelerdir?

Borderline kişilik bozukluğu, aşağıdakiler gibi diğer koşulları geliştirme riskinizi artırabilir:

Depresyon
Anksiyete bozuklukları
Yeme bozuklukları
Bipolar bozukluk
Madde bağımlılığı

Borderline kişilik bozukluğu semptomlarınız aşağıdaki risklerinizi de artırabilir:

İş sorunlarının artması
İlişki sorunları yaşanması
İstismara uğrayan ya da istismarcı olarak istismar edici bir ilişki içinde olmak
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
Kendine zarar verme düşüncesi
İntihar düşüncesi
Motorlu araç kazası geçirmek
Fiziksel kavgalara girmek
Şiddet suçlarının kurbanı olmak

Son Olarak

Borderline kişilik bozukluğu ile yaşamak, sevdiklerinizle çevrili dolu, mutlu bir hayat yaşayamayacağınız anlamına gelmeyebilir. Aslında, birçok tedavi sizin ve ailenizin durumu kontrol altına almaya yardımcı olabilir.

Ayrıca, uygun tedavi seçenekleri ile semptomlarınızın daha az şiddetli hale geleceğini de görebilirsiniz. Bu, bir daha asla semptomlar yaşamayacağınız anlamına gelmeyebilir. Ancak tedavi, bunlarla başa çıkmak için daha tecrübeli olmanıza yardımcı olur.

Atabileceğiniz en önemli adımlardan biri ise tedavinize bağlı kalmaktır. Uygulanan tedavinin sizin için uygun olmadığını fark ederseniz, diğer olası seçenekler hakkında doktorunuzla iletişime geçin.

Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtiler, Sebepler ve Tedavi