Borderline kişilik bozukluğu nedir? sorusuna bu yazımızda cevap verdik. Ayrıca borderline kişilik bozukluğu belirtileri hakkında da detaylı bilgilere yer verdik.
Borderline kişilik bozukluğu, kişinin duygularını kavrama ve yönetme zorluğu çekmesiyle ortaya çıkan mental bir bozukluktur. Kendine zarar verme, duygu durumu değişiklikleri ve davranış değişiklikleri sık sık görülür.
Bu semptomlar kişide beklenmeyen ani davranışlara, aile bireyleri, arkadaşlar ve tanıdıklarla olan ilişkilerde bozulmalara sebep olabilir.
Dünya nüfusunun %1’den fazlasında borderline kişilik bozukluğu olduğu tahmin edilirken, erkek ve kadın arasındaki dağılımının hemen hemen eşit olduğu düşünülüyor. Fakat uzmanlar, bazı durumlarda borderline kişilik bozukluğunun travma sonrası stres bozukluğu ve depresyonla karıştırılabildiği konusunda uyarıyor.
Borderline Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Borderline kişilik bozukluğu herkeste farklı şiddetlerdeki farklı semptomlarla kendisini gösterir. Fakat, bireyde borderline kişilik bozukluğu olduğunu belirten bazı semptomlar vardır. Bu semptomlar;
Kendine zarar vermeye yönelik davranışlar
Aile, arkadaş ve sosyal çevresiyle gergin de kopuk ilişkiler
Terk edilme duygusundan kaçmak için çevresinden uzaklaşma ya da ilişkilerinde aceleci olma
Yüksek hızda araba sürme, çok para harcama, yeme içmede aşırıya kaçma gibi dürtüsel davranışlar gösterme
Gitmek bilmeyen boşluk hissi
Güven problemi ve insan ilişkilerinde irrasyonel korkular
Ani öfke ve bu öfkenin kontrolünde zorlanma
Ani ve derin duygu değişimleri
İntihar düşünceleri
Eğer borderline kişilik bozukluğunuz varsa, bu semptomların tamamı ya da bazılarını değişik şiddetlerde yaşamanız gayet olasıdır. Bazı olaylar semptomları daha şiddetli seyredecek şekilde tetikleyebilir.
Borderline kişilik bozukluğunun pek çok semptomu, travma sonrası stres bozukluğu ya da depresyon gibi mental bozukluklarla örtüşebilir. Bu durumda yapılması gereken bir uzmana başvurup, doğru tanılamayla tedaviye başlamaktır.
Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Olur?
Borderline kişilik bozukluğu oluşumunu etkileyen pek çok faktör vardır. Tam olarak nedeni bilinmese de;
Genetik faktörler
Çevresel faktörler
Beyin kimyasında meydana gelen yapısal değişimler
Temel sebepler olarak görülür.
Genetik Faktörler
Araştırmalar gösteriyor ki, aile bireylerinden birinde borderline kişilik bozukluğu görülmesi, diğer bireylerde de görülmesi ihtimalini 5 kata kadar artırıyor. Fakat, bilim insanları bu bozukluğa sebep olan geni henüz tespit edebilmiş değil.
Çevresel Faktörler
Çevresel faktörler borderline kişilik bozukluğu gelişimini tetikleyebilir. Özellikle çocuk yaşlarda karşılaşılan aile içi travmaların bu riski artırdığı gözlenmiştir. Yüksek stresli ortamlarda bulunmak, şiddet görmek, cinsel saldırıya maruz kalmak, zorbalığa maruz kalmak ve bunun gibi diğer stres faktörleri, özellikle genç yaşlarda borderline kişilik bozukluğu gelişimi riskini artırıyor.
Beyin Fonksiyonlarında Yapısal Değişimler
Beyin fonksiyonları veya yapısında meydana gelen değişimlerin zaman içerisinde borderline kişilik bozukluğu oluşumuna neden olabileceği yapılan araştırmalar sonucunda saptanmıştır. Bu değişimler, anlık hareket etme ve duygularını kontrol etme yetilerine zarar verebilir.
Kimler Borderline Kişilik Bozukluğu Kimlerde Olur?
Aile fertlerinde borderline kişilik bozukluğu görülmesi
Duygusal, cinsel ya da fiziksel şiddete maruz kalmak, zorbalıkla mücadele etmek, duygusal ve sosyal bağlanma problemleri yaşamak ve diğer çeşitli travmalara maruz kalmak
Bireyin borderline kişilik bozukluğu gelişimi için risk altında olduğunu belirten faktörlerdir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Teşhisi
Borderline kişilik bozukluğu olan bireylere her zaman doğru tanı konmayabilir. Örneğin, tanı konmuş bireylerin 4’te 3’ü kadın olduğundan, zaman zaman erkeklerde yanlış teşhis konduğu bazı medikal çevrelerce tahmin edilmektedir.
Borderline kişilik bozukluğu tanısını psikolog veya psikiyatrlar koyar. Gözlemlediğiniz semptomlar sonucu herhangi bir psikolog ya da psikiyatra başvurmanız sonucu ise genellikle şu adımlar izlenir;
Gösterilen semptomlar, akıl sağlığı ve duygusal sağlık konuları özelinde bir görüşme gerçekleştirilir.
Ailenizin tıbbi geçmişi ve geçmişte yaşadıkları akıl sağlığı problemleri irdelenir.
Kaygı bozukluğu ve depresyon gibi akıl sağlığını ve duygusal sağlığı olumsuz etkileyebilecek durumlarla benzer semptomlar gösterdiğinden, borderline kişilik bozukluğu tanısını koymak oldukça zordur.
Ayrıca, gösterilen şiddetli kaygı bozukluğu ya da depresyon belirtileri, borderline kişilik bozukluğu belirtilerinin önüne geçebilir. Bu durumda kişiye yanlış tanı konabilir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Akıl sağlığı profesyonelleri, borderline kişilik bozukluğunun seyrine ve durumuna göre psikoterapi, ilaç tedavisi ya da hastaneye yatış yöntemlerini kullanıyorlar.
Psikoterapi
Borderline kişilik bozukluğu vakalarında en sık kullanılan tedavi yöntemidir. Hekiminiz aşağıdaki tekniklerden herhangi birini kullanabilir.
Bilişsel Davranış Terapileri: Sağlıksız düşüncelerin, inanışların ve gerçek dışı varsayımların tespiti ve değiştirilmesi için uygulanır. Güvensiz, öfkeli, gergin ve intihara meyilli duygu durumlarında nasıl davranması gerektiği konularına odaklanır.
Diyalektik Davranış Terapileri: İnançların ve davranışların farkına varma ve kabullenme çalışmalarıdır. Başkalarının davranışlarına karşı empati ile daha dengeli karşılık verme konusunda da bireylere yardımcı olur.
Şema Terapi: Bireyin kendisini, çevresini ve dünyayı daha pozitif bir bakış açısıyla değerlendirmesini hedefler.
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi Borderline kişilik bozukluğuna bir çözüm sunmaz, fakat semptomların hafifletilmesi için kullanılabilir. Hekiminiz, ani duygu durum değişimi ve depresyon belirtileri için ilaç tedavisine başvurabilir.
Depresyon tedavisi için antidepresanlar
Agresif belirtiler için antipsikoz ilaçlar
Kaygı bozukluğu için antianksiyete ilaçları kullanılabilir.
Herhangi bir yan etki görülmesi ya da beklenen faydaların sağlanamaması durumunda hekimle tekrar görüşerek ilaç tedavisinin yeniden yapılandırılması gerekir.
Hastaneye Yatış
Eğer semptomlar ağır seyrediyorsa, müdahale etmek ve durumu anlık olarak takip edebilmek adına geçici süreyle hastane yatışı tavsiye edilebilir. Bazı bireylerin bu yönteme karşı isteksiz olduğu ve utandığı bilinse de borderline kişilik bozukluğunun kontrol altına alınabilmesi için hastane yatışlı tedaviler gerekli olabilir.
Aile Terapileri
Aile bireylerinin de terapilere dahil edilmesi, durumun daha iyi anlaşılması ve borderline kişilik bozukluğu olan bireylerin gerekli durumlarda aile bireylerinden daha etkili yardım almasını sağlayabilir. Bu nedenle, uzun vadede aile terapileri oldukça faydalıdır.
Borderline Kişilik Bozukluğunun Muhtemel Komplikasyonları
Borderline kişilik bozukluğu bireylerde;
Depresyon
Kaygı bozukluğu
Yeme içme bozukluğu
Bipolar bozukluk
Madde kullanımı
Sorunlarına sebebiyet verebilir. Ayrıca;
İş problemleri
İlişki problemleri
Şiddet içeren ilişkilerde bulunma
Fiziksel tartışmalara girme, zarar görme
İntihara meyletme
Trafik kazalarına karışma
Gibi problemlerin de altında yatan sebep olarak zaman zaman ortaya çıkmaktadır. Borderline kişilik bozukluğu bireylerin sağlıklı ve mutlu bir yaşam süremeyeceği anlamına gelmez. Sevgi dolu bir çevrede, uygun terapi ve tedavilerin uygulandığı durumlarda kişilerin semptomlarının oldukça hafiflediği ve günlük hayatına herhangi bir etkisinin kalmadığı görülebilir. Atılabilecek en önemli adım, doğru yardıma ulaşmak ve tedavi planına sadık kalmaktır.
Comments