Bipolar Bozukluk ve Şizofreni Arasındaki Farklar Nelerdir?

Bu yazımızda bipolar bozukluk ve şizofreni arasındaki farklar nelerdir? sorusuna cevap verdik.

Şizofreni ve bipolar bozukluk birbirinden farklı iki kronik ruh sağlığı bozukluğudur. Bazı zamanlarda insanlar bipolar bozukluk ile şizofreni semptomlarını karıştırıyor.

Bipolar bozukluk ve şizofreni

Bipolar bozukluk ve şizofreninin bazı ortak yönleri olmasına rağmen burada iki temel farklılık vardır:

Bipolar bozukluk ve şizofreni belirtileri

Bipolar bozukluk; enerji, ruh hali ve günlük aktivitelerin seviyelerinde güçlü değişimlere neden olur. Bipolar bozukluğu olan kişi aşırı heyecan, mani ve depresyon gibi duygulara kapılacaktır. Bu duygu değişimleri günlük aktivitelerin gerçekleştirme yeteneğini etkileyebilir. Bazı nadir durumlarda, bipolar bozukluğu olan kişiler halüsinasyonlar ve sanrılar yaşayabilir.

Şizofreni, bipolar bozukluğun semptomlarından daha şiddetli semptomlara sahip bir bozukluktur. Şizofreni hastalarında halüsinasyonlar ve sanrılar sık sık görülmektedir. Halüsinasyonlar, alanda olmayan şeyleri görmeyi ya da duymayı içerir. Sanrılar, doğru olmayan akıl tarafından yaratılmış şeylere olan inançlardır. Şizofreni hastaları ayrıca kendilerine bakamayacak düzensiz düşünceler içerisindedir.

Trikotilomani Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Etkilenen yaş grupları ve sıklıklar

Bipolar bozukluk, Dünyada ki insanların neredeyse yüzde 22'sini etkiler. İlk önce gençlik yıllarının sonları ile yetişkinliğin başlarında ortaya çıkar. Çocuklarda da ayrıca bipolar bozukluk belirtileri gözükebilmektedir.

Şizofreni bipolar bozukluk kadar yaygın bir rahatsızlık değildir. Dünya nüfusunun yüzde 11'ini etkilemektedir. İnsanlar genellikle 16 ila 30 yaşları arasında şizofreniye sahip olduklarını öğrenirler. Şizofreni genellikle çocuklarda görülmeyen bir rahatsızlıktır.

Otizm ve şizofreni bağlantılı mı?

Bipolar bozukluğun belirtileri

Bipolar bozukluğu olan kişiler yoğun duygu değişiklikleri yaşar. Bunlar, üç ana bölümden oluşur:

Manik dönem, artan aktivite ve enerji zamanlarına denir. Manik dönem sizi son derece mutlu ya da coşkulu hissettirir.
Hipomanik dönem, manik döneme benzer, ancak daha az yoğun yaşanmaktadır.
Depresif dönem, majör depresyonu olan kişilerle benzerlik gösterir. Depresif bir dönem geçiren bir kişi, ciddi şekilde depresif hissetmeye başlar ve eskiden zevk aldığı faaliyetlere olan ilgisini kaybeder.

Bipolar bozukluk tanısının konulması için, majör depresif dönem semptomlarının yaşandığı en az bir depresyon dönemi atlatmış olmanız gerekir. Ayrıca manik ya da hipomanik dönem kriterlerini kapsayan en az bir epizodunuz olmalıdır.

Bipolar bozukluğun belirtileri olabilecek diğer davranış bozuklukları şunları içerir:

Huzursuzluk
Hiperaktivite
Yorgunluk
Odaklanma sorunu
Sinirlilik
Manik atak durumunda aşırı özgüven ve dürtüsellik
Depresif bir dönemdeyken düşünülen intihar düşünceleri

Bipolar bozukluğu olan kişilerde, manik ya da depresif bir dönem sırasında psikotik belirtiler de bulunmaktadır. Bu belirtiler halüsinasyonları ya da sanrıları içerebilir. Bu nedenle, insanlar bipolar bozukluk semptomlarını şizofreni semptomlarıyla karıştırmaya meyillidir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Yaygın Belirtileri

Şizofreni belirtileri

Şizofreni belirtileri “olumlu belirtiler” ve “olumsuz belirtiler” olmak üzere iki gruba ayrılır. Bu gruplar, bir semptomun iyi mi yoksa kötü mü olduğuna değil, semptomların bir davranışı “hayatınıza katmayı” ya da “yapmamak” olarak tanımlanabilecek etkileri içerip içermediğine dayanmaktadır. Olumlu belirtiler, sanrılar ya da halüsinasyonlar gibi bir davranışları hayatına katmayı içerir. Negatif belirtiler, davranışların bir daha yapılmamasını içerir. Örneğin, sosyallikten geri adım atma belirtisini, asosyal olmak gibi sosyal etkileşimlerin ortadan kaldırılmasını içerir.

Şizofreninin erken uyarı belirtilerinden bazıları şunlardır:

Sosyal izolasyon
Faaliyetlere duyulan ilgi kaybı
Huysuzluk
Herhangi bir duygu eksikliği
Mantıksız açıklamalar yapmak
Şaşırtıcı ya da olağandışı davranış
Değiştirilmiş bir uyku programı
Ya çok fazla ya da çok az uyumak
Duyguları ifade edememe
Uygunsuz kahkaha
Şiddetli patlamalar
Kendinizi kesmek gibi kendinize yönelik kötü şiddet eylemleri
Kokulara, dokunmalara, tatlara ve seslere karşı aşırı duyarlılık
Size şiddet içeren şekillerde davranmanızı söyleyebilecek tehdit edici ya da kınayan sesler gibi görünen halüsinasyonlar
Sanrılar

Bipolar bozukluk ve şizofreni için risk faktörleri nelerdir?

Bipolar bozukluğa ya da şizofreninin insanlarda neden gelişim gösterdiğini kimse bilmemektedir. Bununla birlikte, kalıtsal olması muhtemel bir risk taşımaktadır, çünkü her iki bozukluk ta büyük olasılıkla ailelerde bulunmaktadır. Bu rahatsızlıkların, ebeveyninizde ya da kardeşinizde olması, bozukluğun kesinlikle sizde de görüleceği anlamına gelmez. Ek olarak, birden fazla aile üyenizde bu bozukluklardan birisi varsa, sizde de görülme riski yüksektir. Ancak bu risklerin farkında olmak erken teşhis ve tedavi şansını artırır.

Çevresel faktörler de riskin artmasına neden olabilmektedir. Ancak bu kanıya henüz tam olarak varılmamıştır.

Somatik Semptom Bozukluğu Nedir?

Bipolar bozukluk ve şizofreni teşhisi

Bipolar bozukluk veya şizofreni teşhisi biraz zordur. Kan testi sonuçlarında teşhis konulmaz. Bunun yerine doktor fiziksel ve psikolojik muayene yapar. Muayene sırasında, size ailenizde herhangi bir zihinsel bozukluğun bulunup bulunmadığını ve belirtileriniz hakkında sorular sorar.

Doktor diğer koşulları da kontrol altına alınmasına yardımcı olmak için kapsamlı bir kan testi yapmak isteyebilir. Ayrıca bir MRI ya da BT taraması da yapılmasını isteyebilir. Son olarak, sizden bir uyuşturucu ve alkol testi yaptırmanızı ister.

Doktor rahatsızlığın teşhisini koymadan önce birkaç kez muayeneye gelmenizi isteyebilir. Bu muayeneler doktorun belirtilerinizi tam olarak anlamasına yardımcı olacaktır. Ruh halinin ve uyku düzeninin günlük kayda tutulmasını isteyebilirler. Bu, doktorun manik ve depresif dönemler gibi herhangi bir tanı konulup konulmamasını gerekmesine yardımcı olabilir.

Bipolar bozukluğu tedavi etmek

Bipolar bozukluk ve şizofreni tedavisi, terapi ve ilaç tedavisini içermektedir.

Bipolar bozukluk için psikoterapi şunları içerir:

Ruh halindeki değişiklikleri ve bunların nasıl etkili bir şekilde kontrol altına alınabileceğini öğrenmek
Aile üyelerini hastalık hakkında bilgilendirmek, böylece destekleyici olmaları ve rahatsızlıkların kendini gösterdiği zaman üstesinden gelmelerine yardımcı olmak
Arkadaşlarınız ve iş arkadaşlarınızla ilişkilerinizi geliştirmek
Uyku eksikliği ya da stres gibi olası tetikleyicilerden uzak durmak için günlerinizi planlamak ve uymak

Doktor, ruh halindeki değişiklikleri ve aşağıdakiler gibi ilgili semptomları kontrol altına almak için ilaçlar reçete edebilir:

Lityum gibi duygudurum düzenleyiciler
Atipik antipsikotikler
Antidepresanlar (bazı durumlarda)

Bipolar bozukluğu bulunan kişiler genellikle uyumakta zorluk yaşarlar. Doktorunuz ayrıca uyku ilacı kullanmanızı da önerebilir.

Şizofreni tedavisi

Şizofreni tedavisi antipsikotikler ve psikoterapiyi içermektedir. Şizofreni tedavisinde kullanılan en yaygın antipsikotiklerden bazıları şunlardır:

risperidon (Risperdal)
aripiprazol (Abilify)
haloperidol (Haldol)
paliperidon (Invega)
ziprasidon (Geodon)
olanzapin (Zyprexa)

Psikoterapi tedavisi bilişsel davranışçı terapiyi içerebilir.

Şizofreni nöbeti geçirdikten sonra bir daha nöbet yaşamamak olası bir durumdur. Yalnızda bir epizod yaşadıysanız, şizofreni epizodundan sonra iyileşme adlı özel bakım programına katılabilirsiniz. Bu programda şunlar bulunmaktadır:

Psikoterapi
İlaç tedavisi
Aile eğitimi ve desteği
Her duruma bağlı olarak iş ya da eğitim desteği

Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtiler, Sebepler ve Tedavi

Nöbetlerin olmaması için neler yapılabilir?

İnsanlar çoğu zaman bipolar bozukluk ve şizofreni semptomlarını ilaç ve terapi ile kontrol altına alırlar. Yardım sistemine sahip olmak, semptomlarınızı başarıyla yok olmasının olasılığını artıracaktır. Bu yardım sistemi aile, arkadaşlar ve işyerinizdeki insanları kapsayabilir.

Bipolar bozukluk ya da şizofreni rahatsızlıklarına sahipseniz, intihar etme riskiniz artabilir. İntihar düşünceleriniz varsa doktorunuza bildirmeniz gerekmektedir. Bu düşünceden vazgeçmenizi sağlayabilirler. Yardım grupları intihar riskini azaltmaya yardımcı olabilir. İntihar riskini daha da azaltmak için alkol ve uyuşturuculardan da uzak durmanız gerekmektedir.

Bipolar bozukluğunuz varsa, şunları adımları uygulamalısınız:

Nispeten düzenli bir yaşam tarzı izleyin.
Yeteri kadar uyku uyuyun.
Sağlıklı bir yeme alışkanlığı kazanın.
Stresinizi azalmak için bazı teknikler uygulayın.
İlaçları reçete edildiği şekilde alın.

Şizofreniye sahipseniz, tedavi planınıza uymanız gerekmektedir. Bu tedavi planı, ilaçları reçete edildiği gibi almayı içermektedir. Bu tedavi, semptomları kontrol etmeye ve nüksetme şansını azaltmanıza yardımcı olacaktır.

Bipolar bozukluğu ya da şizofreniye sahip olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuzla iletişime geçmeniz önemlidir. Çünkü erken teşhis, semptomsuz bir hayat yaşamak için önemli bir ilk adımdır.