Bu yazımızda bipolar 1 ve 2 bozukluk arasındaki farklar nelerdir? sorusunun cevabını veriyoruz.
Çoğu insan bazı zamanlarda duygusal olarak iniş çıkışlar yaşar. Ancak bipolar bozukluk adı verilen bir rahatsızlığınıza sahipseniz, duygularınız anormal derecede yüksek seviyelere çıkabilir ya da anormal derecede düşük seviyelere inebilir.
Bazı zamanlarda son derecede heyecanlı ya da enerjik hissedilir. Bazı zamanlarda ise derin bir depresyon ya da üzüntü yaşanabilir. Bu duygusal değişiklikler haftalar ya da aylarca sürebilir.
Dört temel bipolar bozukluk türü vardır:
bipolar 1 bozukluk
bipolar 2 bozukluk
siklotimik bozukluk (siklotimi)
Diğer tanımlanmış ve tanımlanmamış bipolar ve ilgili bozukluklar
Bipolar 1 ve 2 bozuklukları, diğer bipolar bozukluk türlerinden daha yaygın türlerdir.
Bipolar 1 ve Bipolar 2
Bipolar bozukluğun tüm türleri, aşırı ruh hali değişiklikleriyle karakterize haldedir. Çıkış dönemleri manik dönemler olarak bilinir. Düşüş dönemleri ise depresif dönemler olarak bilinir.
Bipolar 1 ve bipolar 2 bozukluklar arasındaki en temel fark, her bir türün neden olduğu manik atakların şiddetinde değişiklikler olmasıdır.
Bipolar 1'li bir kişi tam bir manik dönem geçirirken, bipolar 2'li bir kişi yalnızca bir hipomanik dönem geçirir (tam manik bir dönemden daha az şiddetli dönemdir).
Bipolar 1'li bir kişi majör depresif dönem yaşar ya da yaşamaz, bipolar 2'li bir kişi majör depresif dönemi kesin olarak yaşar.
Bipolar 1 bozukluk nedir?
Bipolar 1 bozukluğu teşhisi konulması için en az bir manik dönem yaşamanız gerekir. Bipolar 1 bozukluğu olan bir kişi majör depresif dönem geçirebilir ya da geçirmeyebilir. Manik dönemin belirtileri çok şiddetli olabilir, bu yüzden hastanede tedavi görmeniz gerekebilir.
Manik dönemler genellikle aşağıdakilerle ilişkilidir:
Olağanüstü enerji seviyeleri
Huzursuzluk
Odaklanmada zorluk
Öfori duyguları (aşırı mutluluk)
Riskli davranışlar
Kalitesiz uyku
Manik epizodun belirtileri çok bariz ve müdahaleci olma eğilimindedir ki, bir şeylerin yanlış olduğunu nadiren anlarsınız.
Bipolar 2 bozukluk nedir?
Bipolar 2 bozukluk, en az iki hafta süren majör depresif dönem ve en az bir defa gerçekleşen hipomanik döneminin (manik dönemden daha az şiddetli bir dönem) olmasını kapsar. Bipolar 2'li kişiler tipik olarak hastanede tedavi görmeyi gerektirecek kadar yoğun manik dönemler yaşamazlar.
Bipolar 2 bazen depresyon olarak teşhis edilir, çünkü depresif belirtiler kişinin ana semptomu olabilir. Bipolar bozukluğu düşündürecek manik dönemler olmadığı zaman, depresif bozukluklar odak noktası haline gelir.
Bipolar bozukluğun belirtileri nelerdir?
Yukarıda bahsedildiği gibi bipolar 1 bozukluk maniye neden olurken depresyona da neden olabilir. Bipolar 2 bozukluk ise hipomani ve depresyona neden olur. Bu semptomların ne anlama geldiği hakkında bilgi öğrenmek için okumaya devam edin.
Mani
Manik dönem, aşırı sevinçlerin, yüksek enerji seviyelerinin ya da dikkatin dağılması daha fazla gerçekleşmesidir. Manik dönem sırasında, mani o kadar yoğun gerçekleşir ki günlük aktivitelerinizi etkileyebilir düzeydedir. Mani dönemindeki birinin daha sakin ve daha makul bir durumda olması çok zor bir durumdur.
Bipolar bozukluğun manik döneminde olan insanlar, harcayamayacakları büyük miktarlardaki parayı harcamak gibi mantıksız kararlar alabilirler. Ayrıca, kararlı bir ilişki içinde olmalarına rağmen cinsel isteksizlikler gibi yüksek riskli davranışlar sergileyebilirler.
Alkol, uyuşturucu ya da başka bir bağımlılık dış etkenlerden dolayı kaynaklanıyorsa, bu durum manik dönem olarak sayılmaz.
Hipomani
hipomanik dönem, gelişmiş manik bölümün daha az yaşandığı mani dönemidir. Manik döneme göre daha şiddetsiz olsa da hipomanik dönem davranışlarınızın tamamen etkilenmesine neden olan bir olaydır. Yaşanan farklılıklar, çevreniz tarafından yanlış görülen olay ya da hareketlerin daha sık olmasına neden olur.
Farklılıklar uyuşturucu ya da alkol gibi bağımlılıklardan dolayı oluşuyorsa hipomanik dönem olarak kabul edilmez.
Depresyon
Bipolar kişilik bozukluğu rahatsızlığına sahip olan insanlardaki depresif belirtiler, teşhis edilen depresyonla aynı belirtileri taşır. Uzun süreli üzüntü ve umutsuzluk evrelerini de kapsar. Ayrıca birlikte zaman geçirmekten zevk aldığınız dost ya da yakın çevrenize karşı ilgi kaybı yaşanabilir. Diğer semptomlar şunlardır:
Yorgunluk
Sinirlilik
Odaklanmada zorluk çekme
Uyku alışkanlıklarında oluşan değişiklikler
Yeme alışkanlıklarında oluşan değişiklikler
İntihar etme düşünceleri
Bipolar bozukluğa ne sebep olur?
Uzmanlar, bipolar bozukluğun neden olduğuna dair bir kanıya varmış değiller. Beynin anormal fiziksel özellikleri ya da beynin kimyasında dengesizliğin olması ana nedenler olarak kabul edilebilir.
Birçok tıbbi rahatsızlıkta olduğu gibi, bipolar bozukluk aile bireylerini etkileyebilir. Bipolar bozukluğu olan ebeveyn ya da kardeşiniz varsa eğer, sizde de bipolar bozukluğu geliştirme riski artar. Bipolar bozukluğu olan gençler için hala araştırmalar devam ediyor.
Yapılan araştırmalar, şiddetli stresin, uyuşturucunun, alkol bağımlılığının ya da ciddi şekilde etkileyen üzücü deneyimlerin bipolar bozukluğun tetiklenmesine işaret ediyor. Bu deneyimlere çocuklukta yaşanan istismar ve sevilen birinin ölümü de dahildir.
Bipolar bozukluk nasıl teşhis edilir?
Psikiyatrist ya da psikolog tarafından teşhis edilen bir durumdur. Edilen teşhis hem sağlık geçmişinizin hem de yaşanan mani ve depresyonun semptomlarının da gözden geçirilmesini içerir.
Kontroller sırasında yanınızda dostunuzun ya da ailenizden birinin de bulunması çok önemlidir. Çünkü davranışlarınızla ilgili net cevaplar veremeyeceğiniz zaman sizin yerinize cevaplayabilirler.
Bipolar 1 ya da bipolar 2 gibi semptomlar bulunduruyorsanız, doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekebilir. Belirtiler çok ciddi görünüyorsa eğer akıl ve ruh sağlığı uzmanına sevk edilebilirsiniz.
Bipolar bozukluk nasıl tedavi edilir?
Doktorlar genellikle bipolar bozukluğu ilaç ve psikoterapi ile tedavi eder.
Duygudurum düzenleyiciler tedavide kullanılan ilk ilaçtır. Bu ilaçlar uzun süre kullanılabilir.
Lityum uzun süredir yaygın olarak kullanılan duygudurum düzenleyicidir. Bu ilaçın birkaç yan etkisi vardır. Bunlar eklem ağrısı, düşük tiroit fonksiyonu ve hazımsızlıktır. Ayrıca kan testleri, terapötik seviyelerin yanı sıra böbreklerin izlenimi için de yapılır. Manik atakları önlemek için antipsikotikler de kullanılabilir. Ancak çok yaygın bir tedavi türü değildir.
Doktorunuz, vücudunuzda yaşanan tepkileri izlemek için düşük dozda ilaç tedavisi uygulayabilir. Bu dozlar yetersiz gelirse doktorunuz, kullandığınız ilaçların dozlarını arttırabilir.
Tüm ilaçların diğer ilaçlarla etkileşime girme riski ve olası yan etkileri bulunur. Hamileyseniz ya da başka sağlık sorunlarınız varsa kullandığınız ilaçları bu ilaç tedavisine başlamadan önce doktorunuza bildirmeniz gerekir.
Belirtilerinizde düzelmeler ve iyileşmeler olmazsa eğer doktorunuz ilaçlarınızın dozunda değişiklik yapabilir ya da yeni bir tedaviye başlayabilir.
Özet
Bipolar bozukluk maalesef ki tedavi edilemez. Ancak doğru tedavi ya da aileniz ile arkadaşlarınızdan aldığınız destekler semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir ve yaşam kalitenizi düzeltebilirsiniz.
İlaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleriyle ilgili olarak doktorunuzun talimatlarına uymanız gerekir. Bunlar:
Alkol kullanımı
İlaç kullanımı
Egzersiz yapmak
Sağlıklı beslenme
Düzenli uyku
Stres azaltma
Ailenizi ve arkadaşlarınızı tedavi sürecine dahil etmeniz size tedavi için yararlı olabilir.
Bipolar bozukluk hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenmek çok önemlidir. Durum hakkında ne kadar çok bilgi sahibi olursanız, teşhisten sonra hayata uyum sağlarken hastalığınızı kontrol altına almanıza da yardımcı olur.
Başkalarını bipolar bozukluk hakkında bilgilendirerek, geçmişte yaşanan incitici olayları daha iyi anlamalarını sağlayabilir.
תגובות