Bademcik Şişmesi Neden olur? Belirtileri ve Nasıl Geçer? sorularının cevabını bu yazımızda sizin için bir araya getirdik. Daha fazla bilgi edinmek için okuyun!
Bademcik Şişmesi Nedir?
Boğazın arka tarafında, her iki yanda bulunan oval şeklindeki yumuşak doku kitlelerine bademcik denir. Bademcik lenfatik sistemin önemli bir parçasıdır.
Lenfatik sistem, enfeksiyonlar ve hastalıklara karşı vücudun savunma mekanizmasıdır. Ağızdan alınan virüs ve bakteriler, bademcikler sayesinde etkisiz hale getirilmektedir.
Bademcikler bakteri ve virüsler yüzünden enfekte olur. Enfekte olduğu zaman bademcikler şişmeye başlar. Bademcik şişmesine bademcik iltihabı da denilir.
Bademcik Şişmesi
Genellikle çocuklarda görülen bu iltihaplanma genç ve yetişkinlerde de görülebilmektedir.
Bademcik hipertrofisi ve kronik bademcik iltihabı, tekrarlayan şişlikler olduğu zaman görülen durumlardır. Genellikle her iki türde de tedavi olarak ameliyatla bademcikler alınır.
Bademcik Şişmesi Belirtileri
Ana semptomlar grip ve soğuk algınlığının semptomlarını taklit etmektedir. Ancak aralarındaki en önemli fark ise bademcik iltihaplandığı zaman kızarır, şişer ve ağrılı olur.
Boyunda ağrı, yutkunmada zorluk, yüksek ateş, boğaz ağrısı, tükenmişlik hissi, baş ya da kulak ağrıları gibi semptomlar da görülür.
Şişen ve ağrıyan lenf bezleri, bademciklerde görülen beyaz ve irin dolu noktalar ve ağız kokusu şiddetli geçen bademcik iltihabının semptomlarıdır.
Doktora ne zaman görünmek gerekir?
Şişliğin 2 günden fazla sürmesi durumunda doktora görünmeniz gerekir.
Bademciklerin, nefes alma ya da uyumakta zorluk geçecek kadar şişmesi ve yüksek ateşle birlikte görülmesi durumunda tedavi olmak gerekir.
Asimetrik boyutlu bademcikler kanser ile ilişkilendirilse de ihtimali için yüksek risk faktörüne sahip olmaları gerekir. Bir bademciğin diğer bademcikten büyük olması durumunda olası nedenler için doktorla iletişime geçin.
Bademcik Şişmesi Nedenleri
Bademciklerin şişmesi aşağıdaki virüslerden oluşabilmektedir:
Adenovirüsler. Bu virüsler boğaz ağrılarına, bronşite ve soğuk algınlığına neden olmaktadır.
Epstein-Barr virüsü (EBV). Bu virüs öpüşme hastalığı olarak bilinen mononükleoza neden olmaktadır. Ayırca bu virüs tükürük yoluyla yayılmaktadır.
Sitomegalovirüs (CMV, HHV-5). Sitomegalovirüs, genellikle vücutta kuluçkada olan bir herpes virüsüdür. Genellikle hamilelerde ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde görülür.
Kızamık virüsü (rubeola). Tükürük ve mukus yoluyla solunum sistemini etkileyen bu virüs son derece bulaşıcıdır.
Bademciklerin şişmesine neden olan en yaygın bakteri A grubu streptokok türüdür. Bu bakteri türü boğaz ağrılarına neden olmaktadır.
Bademcik iltihabı vakalarının nerdeyse %30’u bakterilerden dolayı olmaktadır.
Bademcikler neden enfekte olmaktadır?
Bademcikler, virüs ve bakterilere karşı vücudun ilk savunma hattı olduğu için enfeksiyona karşı savunmasız olabilmektedir.
Bademcik şişmesi için risk faktörleri
Bademcik iltihabı genellikle her yaş grubunda görülebilirken en sık çocuklarda ve ergenlerde görülmektedir. Bakterilerden dolayı bademcik iltihabı en çok 5-15 yaşları arasındaki çocuklarda sık sık görülür. Virüsten kaynaklanan bademcik iltihabı ise en çok 5 yaşının altındaki çocuklarda görülür.
Dünya üzerindeki hemen hemen her çocuk, kreş y a da okula başladığında en az bir kere bademcik iltihabı geçirmektedir.
Bademcik şişmesi neden olur?
Bademciklerin şişmesi peritonsiller apseden dolayı kaynaklanabilir. Ağzın arka tarafında oluşan peritonsiller apse; bademcik yanında irin dolu doku olarak gelişmeye başlar.
Bu apse genellikle komplikasyon olarak gelişir. Nadiren görülmektedir. Çünkü apse gelişmeye başlamadan iltihap tedavi edilir.
Ayrıca şişen bademcikler bademcik kanseri semptomu olabilir. Boğaz ağrısının kronikleşmesi ve lenf düğümlerinin genişlemesi durumunda kanser olarak düşünülmektedir.
Bademcik Şişmesi Nasıl Geçer?
Bir virüsün neden olduğu şişmiş bademcik vakalarının çoğu tipik olarak kendi kendine iyileşir. Doktorunuz ağrıyı hafifletmek için bazı reçetesiz (OTC) yöntemler önerebilir, örneğin:
Boğazı uyuşturan spreyler, antiseptik solüsyonlar, asetaminofen ve pastil gibi ilaçlar reçetesiz olarak satılmaktadır.
Strep gibi bakterilerden şişen bademcikler için genellikle antibiyotik kullanılmaktadır.
Konservatif tedavilere yanıt vermeyen ve günlük aktivitelerin engellenmesi durumlarında tek seçenek bademciklerin alınması için ameliyat olmaktır. Bu prosedüre tonsillektomi denilmektedir.
Tonsillektomi eski zamanlarda ilk tedavi olarak uygulansa da günümüzde strep bademcik iltihaplaşması, uyku apnesi ya da solunumun zorlukları gibi durumlarda uygulanmaktadır.
Bu prosedür ortalama 30 dakika sürer. Bademcikler; koterizasyon, ultrasonik titreşim ya da neşterle alınmaktadır.
Bademcik Şişmesine Ne İyi Gelir?
Bademciklerin şişmesi durumunda ilk olarak doktor muayenesi gerekmektedir.
Virüsten kaynaklanan bademcik şişmesi durumlarında bazı yöntemler semptomların azalmasına ve iyileşmesine yardımcı olur.
Bol bol su ya da seyreltilmiş meyve suyu, ballı çay, tavuk suyu bulunan çorba içmek, dinlenmek, tuzlu su ile gargara yapmak, nemlendirici hava cihazları kullanmak, pastil emmek, boğaz spreyi kullanmak gibi yöntemler semptomların hafiflemesine ya da iyileşmesine yardımcı olmaktadır.
Bademcik iltihabı teşhisi ve yapılan testler
Doktorlar, bademcik iltihabının kaynağını belirlemek için çeşitli testler yapılmasını isterler. Ayrıca semptomlar öğrenilir ve ışık yardımıyla boğazın arka tarafı incelenir.
Strep türü ağrıların belirlenmesi için strep testi, laboratuvar ortamında incelenmesi için alınan boğaz örnekleri gibi testler bademcik iltihabına neyin neden olduğuna dair faydalı olmaktadır.
Strep testi negatif çıksa bile bazı doktorlar durumdan emin olmak için laboratuvar sonuçlarını beklemeyi tercih eder.
Bademcik iltihabı komplikasyonları
Tipik olarak, bademcik iltihabı, OTC ağrı kesici ilaçlar veya antibiyotiklerle iyi bir şekilde yönetilebilir (sizin durumunuzda hangisinin gerekli olduğuna doktorunuz karar verirse). Bademcik iltihabı genellikle antibiyotik ya da ağrı kesici ilaçlarla tedavi edilse de nadir durumlarda iltihaplanmadan dolayı bazı komplikasyonlar gelişmektedir.
Romatizmal ateş, kızılcık, ve akut glomerülonefrit gibi komplikasyonlar yaygın olarak görülmektedir.
Bademcik iltihabının kronikleşmesi ciddi bir durumdur. İnsanların özellikle çocukların yaşam kalitesinde büyük etkiler yarattığı için genellikle ameliyat yapılır.
Bademcik iltihabı kanser olabilir mi?
Bademciklerin şişmesi genellikle insanlar için bademcik kanseri riskini çok fazla taşımaz.
Kanser belirtileri arasında bademciklerden birinin şişmesi olsa bile kanser belirtilerinde rol oynayan başka risk faktörleri de bulunur.
İnsan papilloma virüsü, konuşma esnasında sürekli olan ses kısılmaları, ani kilo kayıpları, boğazda bir cismin sıkışmış hissiyatı gibi etkenler kanserde risk taşımaktadır.
Bu belirtilerden bir ya da daha fazlasına sahip olduğunuz zaman atılacak ilk adım doktora gözükmektedir.
Özet
Bademciklerin şişmesi çoğu zamanlarda grip ve soğuk algınlığına neden olan aynı virüslerden dolayı kaynaklansa da ciddi bir durum değildir. Semptomlar maksimum 4 günde iyileşir.
Bademciklerin bakterilerden dolayı şişmesi durumunda genellikle antibiyotik kullanılmaktadır. Tedavi edilmediği zaman bu hastalık strep gibi ciddi komplikasyonlar oluşturmaktadır.
Bademciklerin şişmesi her yaşta görülse de genellikle çocukluk ve gençlik çağında daha fazla görülür.
Nadir durumlarda, bademciklerin şişmesi ile bademcik kanseri ile bağlantılı olabilir. Bademcik kanserinde genellikle sürekli ses kısıklığı ve anormal boyutta büyümüş bademcik gibi semptomlar görülür.
Comments