Bir organdaki doku iltihaplanması sonucu histiyosit adı verilen hücre grupları nodüller oluşturmak için küme oluşturur. Oluşan bu küçük fasulye şeklindeki kümelere granülom denir.
Granülomlar vücudunuzun herhangi bir yerinde oluşabilir, ancak en yaygın olarak şuralarda oluşur:
Akciğerler
Karaciğer
Gözler
Deri
Granülomlar ilk olarak yumuşak oluşur. Zamanla sertleşir ve kireç tutar. Bu durum, kalsiyumun granülomlarda tortu oluşması sonucu gerçekleşir. Kalsiyum birikintileri, akciğer gralünomlarının göğüs röntgeninde ya da BT taramalarında daha kolay görünmesine yardımcı olur.
Göğüs röntgenlerinde bazı granülomlar kanserli hücere gibi gözükebilir. Bununla birlikte, granülomlar kanser riski taşımaz, sıklıkla belirtiye neden olmaz ve herhangi bir tedavi gerektirmez.
Akciğer granülom belirtileri
Akciğer granülomları semptom göstermezken, altta yatan nedenler nadiren semptomlar gösterebilir.
Asemptomatik akciğer granülomu
Akciğer granülomlarının kendileri ile ilişkili nadir semptomları vardır. Röntgen ya da BT taraması yapılmayana kadar fark edilmez. Anormal semptomlara sahip olmayan granülomlar tedavi gerektirmez.
Yaygın semptomlar
Çok sayıda granülom bulunuyorsa ya da bunlar akciğerin hava yollarının yakınında görülüyorsa semptomlar şunları içerebilir:
Geçmeyen öksürükler
Nefes darlığı
Göğüs ağrısı
Yüksek ateş ya da titreme
Altta yatan nedenlere bağlı olan semptomlar
Akciğer granülomları, aşağıdaki gibi solunum koşullarına yanıt olarak gelişebilir. Bu durumlarda, altta yatan neden semptomlar kendini gösterme eğilimindedir:
Sarkoidoz ve akciğer granülomu
Bu iltihaplı hastalık, akciğerleri etkilediğinde zaman semptomlar kuru öksürük, nefes darlığı ve hırıltı içerebilir.
Histoplazmoz
Bu akciğer enfeksiyonunun belirtileri arasında ateş, kuru öksürük, göğüs ağrısı ve bacaklarda kızarmış şişlikler bulunur.
Tüberküloz
Bu bakteriyel hastalık akciğerlerde bulunuyorsa, semptomlar; kronik öksürük, kan ya da balgam tükürme ve göğüs ağrısı olabilir.
Akciğer granülomünün nedenleri
Enfeksiyonlar aşağıdakiler de dahil olmak üzere inflamatuar hastalıklar gibi faktörler akciğer granülomlarını tetikleyebilir.
Enfeksiyonlar
Granülomlara neden olabilecek enfeksiyonlar şunları içerir:
Tüberküloz
Suda ve toprakta doğal olarak bulunan tüberküloz içermeyen mikobakteriler (NTM), akciğer granülomlarına yol açan daha yaygın bakteriyel enfeksiyon kaynakları arasında yer alır.
Kuş pisliği ile toprakta yaşayan pulmoner koksidiyoidomikoz (vadi ateşi) ya da kriptokokoz gibi mantar enfeksiyonları
Yuvarlak solucanlar (askariazis) gibi paraziter enfeksiyonlar
aspirasyon pnömonisi gibi bakteriyel enfeksiyonlar
İnflamatuar granülomlar
Akciğer granülomlarına aşağıdaki inflamatuar durumlar neden olur:
Polianjitli granülomatoz (GPA)
Bu, nadir görülen fakat çok ciddi bir vaskülit türüdür; burun, boğaz, akciğer ve böbreklerdeki kan damarlarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Bir enfeksiyona karşı anormal bir bağışıklık sistemi reaksiyonu olsa da bunun neden geliştiği bilinmemektedir.
Polianjit (EGPA) ile birlikte eozinofilik granülomatoz
Churg-Strauss sendromu olarak da bilinen bu tür, akciğerlerde granülomların oluşmasına neden olabilen başka bir vaskülit çeşididir.
Sarkoidoz
İnflamatuar hücrelerin akciğerler gibi organlarda kümeler oluşturabileceği inflamatuar sorundur.
Çevresel nedenler
Aşağıdakiler gibi çevresel unsurlara maruz kalmak akciğer granülomlarına neden olur:
Küf ya da kimyasal maddelere karşı aşırı duyarlılık pnömonisi adı verilen alerjik reaksiyona maruz kalma
Berilyum, alüminyum, kobalt ya da silika gibi metallerden kaynaklanan tozlara maruz kalmak
Sıcak küvet kullanmak, tüberküloz olmayan mikobakterilere (NTM) maruz kalma nedeniyle "sıcak küvet akciğeri" olarak bilinen duruma neden olabilir.
Metotreksat, Enbrel ve Humira gibi Tümör nekroz faktörü türü olan ilaçlar
Otoimmün hastalıklar
Bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla vücudunuzdaki sağlıklı hücrelere saldırması sonucu ortaya çıkan otoimmün hastalıklar akciğer granülomlarına neden olabilir. Bunlar:
Romatoid artrit (RA)
Romatoid ya da akciğer nodülleri olarak da adlandırılan akciğer granülomları, eklem ağrısı ve iltihaplanmaya neden olur. Bu durum RA'lı kişilerin yüzde 20'sinde görülür. Genellikle zararsız bir yapıdır, ancak küçük bir ihtimalle patlayabilir ve bu da ciğerinize zarar verebilir.
Sjögren sendromu
Çoğunlukla tükürük ve gözyaşı bezlerini etkiler. Vücudun yeteri kadar tükürük ve gözyaşı üretmesini engelleyen bu durumla birlikte akciğer granülomları oluşur.
İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD)
2019 yılında yapılan bir araştırmaya göre, İnflamatuar bağırsak hastalığı bulunan kişilerin yüzde 36'sına kadar akciğerlerinde ya da gastrointestinal yolları dışındaki organlarında granülomlar bulunuyor.
Lösemi
Lösemili kişilerde, beyaz kan hücrelerinin ya da lenfositlerin aşırı tüketilmesi sonucunda oluşan nadir bir durum olan lenfomatoid granülmatoz nedeniyle akciğer granülomları gelişebilir.
Bağışıklık yetmezliği
Akciğer granülomları, vücudunuzun enfeksiyon ve hastalıklarla savaşmasını engelleyen bazı yaygın immün yetmezlik bozuklukları (CVID) ile bağlantılıdır. Bu durumlar şunları içerir:
Kronik granülomatöz hastalık (CGD). Nadir ve kalıtsal olan bu durum, belirli beyaz kan hücrelerini etkileyerek iltihaplanmaya neden olur. Bağışıklık sisteminin bakteri ve mantar enfeksiyonlarıyla savaşmasını da engeller.
Granülomatöz-lenfositik interstisyel akciğer hastalığı (GLILD). Bu hastalık türü, uzun süreli solunum fonksiyonu kaybına neden olabilen mmün yetmezlik bozukluğunun ciddi bir komplikasyonudur.
Diğer Nedenler
Akciğer granülomlarına neden olan diğer bir durum ise nedeni bilinmeyen nadir bir akciğer hastalığı türü olan pulmoner Langerhans hücreli histiyositozdur (PLCH). Genellikle sigara ve tütün ürünlerini kullanan kişileri etkiler.
Akciğer granülomu nasıl teşhis edilir?
Akciğer granülomlarını teşhis etmek ve kanser hücresi olup olmadıklarını anlamak için doktorunuz fizik muayene ve çeşitli testler uygulayacaktır.
İlk belirtiler ve fizik muayene
Doktorunuz, ilk önce semptomlar hakkında ne zaman başladı ne sıklıkla oluyor gibi sorular soracaktır.
Sahip olduğunuz diğer rahatsızlıklar, seyahat geçmişiniz, çalıştığınız ve yaşadığınız yerdeki belirli çevresel faktörlere maruz kalmanız hakkında sorular sorabilir.
Görüntüleme testleri
Küçük ve belirtileri çok nadir olduğundan dolayı granülomlar genellikle tesadüfen keşfediliyor.
Örneğin, solunum yetmezliğinden dolayı göğüs röntgeni ya da BT taraması yaptırıyorsanız tesadüf eseri testlerde granülomlara dönüşen küçük noktalar keşfedilebilir. Kireçlenmesi testlerde belirginliğini arttırır.
İlk teşhislerde tümörlü hücrelere benzer ve bu yüzden yanlış tanı koyulabilir. BT taraması daha küçük nodülleri tespit eder ve daha ayrıntılı sonuçlar sağlayabilir.
Kanserli akciğer nodülleri, çapı 10 milimetre kadar olan iyi huylu granülomlardan daha düzensiz ve daha büyük olma eğilimindedir. Büyük olan bu nodüllerin kanserli tümör hücresi olma olasılığı çok yüksektir.
Doktorunuz Göğüs röntgeni ya da BT taramasında küçük ve zararsız bir granülom gibi bir hücre tespit ederse bir süre gözlem altına alır ve hücrenin büyüyüp büyümediğini görmek için uzun süre boyunca ek röntgenler çekebilir.
Laboratuvar testleri
Akciğer granülomunuzun nedenini belirlemeye yardımcı olmak için doktorunuz aşağıdaki gibi laboratuvar testleri yaptırabilir:
Tam kan sayımı (CBC)
Yüksek sayıda beyaz kan hücresinin bulunması bir enfeksiyona işaret edebilir.
Seroloji
Bu kan testi, kanınızdaki mantar, bakteri ya da başka bir enfeksiyon türünü gösterebilecek antikorları bulur.
Tüberküloz testi
Saflaştırılmış bir protein türevi olan bu cilt testi, kişinin tüberküloza maruz kalıp kalmadığını tespit edebilir.
Prosedürler
Akciğer granülomunu incelemek için aşağıdaki gibi prosedürler yapılabilir:
Bronkoskopi
Rahatlatıcı ilaç enjekte edildikten sonra, bronkoskop adı verilen, içinde ışık ve kamera bulunan ince bir boru, burundan ya da ağızdan sokularak akciğerlerinize kadar indirilir.
Bronkoalveolar lavaj
Bronkoskopi sırasında akciğerlere steril salin enjekte edilir. Daha sonra bir hücre örneği alınır ve aşırı duyarlılık pnömonisini saptamak için mikroskop altında ve laboratuvar ortamında incelenir.
Endobronşiyal ultrason
Bronkoskopi sırasında, bronkoskopa takılan bir ultrason probu, doktorun akciğerlerdeki bölgelerin görülmesini sağlar.
Biyopsi
Doktor ayrıca kanserli olup olmadığını belirlemek için akciğer granülomundan biyopsi örnekleri alır. Bu biyopsi, küçük ve şüpheli doku parçasının bir bronkoskop ya da ince bir iğne ile alınmasını içerir.
Doku örneği daha sonra mikroskop altında incelenir.
Diğer testler
Solunum fonksiyon testleri (PFT'ler), havanın ciğerlere ne kadar verimli şekilde girip çıktığını ölçen solunum testleri de doktor tarafından önerilen bir testtir.
Akciğer pozitron emisyon tomografisi (PET) taramaları kullanılarak zamanla daha büyük bir granülom ölçümü yapılabilir. Bu görüntüleme türü, iltihaplanma ya da malignite alanlarını belirlemek için radyoaktif bir maddenin enjeksiyonunu kullanır.
Akciğer granülom tedavisi
Akciğer granülomu özellikler herhangi bir semptom saptanmazsa tedavi gerektirmez.
Granülomlar başka kontroller sırasında tesadüf eseri teşhis edildiğinden altta yatan durumların tedavisi oldukça önemlidir.
Özet
Akciğer granülomlarının altında yatan nedenini kontrol altına alındığında, akciğerlerde ek nodüller oluşmaz.
Sarkoidoz gibi durumların tedavisi yoktur, ancak oldukça iyi bir şekilde kontrol altına alınabilir. Enflamasyon seviyelerini düşük tutulursa daha fazla granülom oluşması mümkünleşir.
Akciğer granülomları ve akciğerlerdeki diğer büyümeler genellikle doktor tarafından başka solunum problemleri araştırılırken teşhis edilir. Bundan dolayı; öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi semptomları derhal doktora bildirmek oldukça önemlidir.
Comments