Agorafobi Nedir? Belirtileri Nelerdir? Teşhis ve Tedavi

Bu yazımızda Agorafobi Nedir? Belirtileri Nelerdir? Teşhis ve Tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgi verdik.

Agorafobi Nedir?

Agorafobi, insanların aşağıdaki etkilerin hissedilmesine neden olabilecek yerlerden ve durumlardan kaçınmasına neden olan bir tür kaygı bozukluğudur:

Bulunduğu yere hapsolmuş hissetmek
Çaresizlik
Panik yapmak
Mahcup olmak
Korkmak

Agorafobiye sahip olan kişiler, kendilerini stresli bir durumda buldukları zaman genellikle hızlı kalp atışı ve mide bulantısı gibi panik atak belirtileri yaşamaya başlarlar. Ayrıca bu semptomları, yaşamaktan korktukları duruma girmeden önce de yaşayabilmektedirler. Bazı durumlarda, bu korku o kadar şiddetli olabilir ki, insanlar bankaya ya da markete gitmek gibi günlük aktivitelerden kaçınır hale gelir ve günün çoğunda evlerinden dışarıya çıkmazlar.

Uzmanlar, yetişkinlerin yüzde 8'inin agorafobiye sahip olduğunu tahmin etmektedir. Vakaların yaklaşık yüzde 40'ı şiddetli vakalardır. Durum daha kötü olduğu zaman agorafobi hayatınızı daha da engelleyici hale getirebilir. Agorafobisi olan insanlar genellikle yaşadığı korkuların mantıksız olduğunu anlarken bu konuda hiçbir şey yapamaz güçtedir. Bu korkular, iş ya da okuldaki arkadaşlık ilişkilerinde ve çalışma performansında aksaklıklar yaşatmaya başlar.

Agorafobiye sahip olduğunuzdan şüpheleniyorsanız, mümkün olan en kısa sürede tedavi olmanız gerekir. Tedavi, semptomların yönetilmesine ve yaşam kalitesinin arttırılmasına yardımcı olabilir. Agorafobinin şiddeti ve ciddiyetine bağlı olarak tedavi, terapi, ilaçlar ve yaşam tarzı gibi çözümler yardımcı olacaktır.

Otofobi Nedir? Belirtileri, Teşhis ve Tedavi

Agorafobinin Belirtileri Nelerdir?

Agorafobisi olan insanlarda tipik olarak aşağıdakiler gözükmektedir:

Uzun süre evden ayrılmaktan korkmak
Sosyal hayatta yalnız kalmaktan korkmak
Halka açık yerlerde kontrolü kaybetmekten korkmak
Araba ya da asansör gibi kaçmanın zor olacağı küçük yerlerde bulunmaktan korkmak
Çevreden kopuk ya da yabancılaşmış
Endişeli ya da heyecanlı

Agorafobi genellikle panik ataklarla başlamaktadır. Panik ataklar, bazen anksiyete ve diğer ruh sağlığı bozuklukları olan kişilerde ortaya çıkan bir dizi semptoma denmektedir. Panik ataklar, aşağıdakiler gibi çok çeşitli ve şiddetli fiziksel semptomları içerebilir:



Göğüs ağrıları
Hızlı atan kalp
Nefes darlığı
Baş dönmesi
Titremek
Boğulma hissi
Terlemek
Sıcak basması
Mide bulantısı
İshal
Uyuşma hissi
Karıncalanma hissi

Agorafobisi olan kişiler, stresli ya da gerildiği bir duruma girdiklerinde panik atak yaşamaya başlarlar, bu da rahatsız edici bir durumda olduklarının korkularını daha da arttırmaya başlar.

Otizm ve şizofreni bağlantılı mı?

Agorafobiye ne sebep olur?

Agorafobinin neden geliştiği bilinmemektedir. Bununla birlikte, agorafobi geliştirme riskini artırdığı düşünülen birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Depresyon
Klostrofobi ve sosyal fobi gibi diğer fobiler
Yaygın anksiyete bozukluğu ya da obsesif kompulsif bozukluk gibi ciddi türde anksiyete bozukluğu
Fiziksel ya da cinsel istismara maruz kalma
Madde bağımlılığı sorunu
Ailede agorafobi geçmişi

Agorafobi, erkeklere göre kadınlarda daha yaygındır. Genellikle genç erişkinlik döneminde başlarken ortalama görülme yaşı ise 20'dir. Ek olarak, durumun belirtileri her yaşta ortaya çıkabilmektedir.

Somatik Semptom Bozukluğu Nedir?

Agorafobi Nasıl Teşhis Edilir?

Agorafobi, bulgular ve semptomlara göre teşhis edilmektedir. Doktor, bu fobinin ne zaman başladığını ve bunların ne sıklıkla yaşandığı da dahil olmak üzere semptomlar hakkında size çeşitli sorular soracaktır. Sizin ve ailenizin sağlık geçmişleriyle ilgili sorular da soracaklar. Belirtilerinizin fiziksel nedenlerini kontrol altına almaya yardımcı olmak için kan testleri de yapılabilir.

Agorafobi teşhisi konması için belirtilerin Amerikan Psikiyatri Birliği'nin Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM) listelenen belirli kriterleri karşılaması gerekmektedir. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, sağlık hizmeti sağlayan kurumlar tarafından zihinsel sağlık durumlarını teşhis etmek için kullanılan bir kılavuzdur.

Agorafobi teşhisinin konulması için aşağıdaki durumlardan en az ikisinde daha yoğun bir korku ya da endişe hissetmeniz gerekmektedir:

Tren ya da otobüs gibi toplu taşıma araçlarını kullanmak
Mağaza veya otopark gibi basık alanlarda olmak
Asansör veya araba gibi kapalı ve küçük alanlarda olmak
Kalabalığın içinde olmak
Evden uzakta, yalnız olmak

Agorafobili panik bozukluğunun teşhisi için ek kriterler bulunmaktadır. Tekrarlayan panik atakların olması gerekirken en az bir panik atağı da yakından etmiş olmalısınız. Bu kriterler şunlardır:

Daha fazla panik atak geçirme korkusu
Kalp krizi geçirmek ya da kontrolü kaybetmek gibi panik atakların olağan sonuçlarından korkmak
Panik atakların bir sonucu olarak davranışlarda bir değişiklik olması

Belirtiler başka hastalıklardan dolayı kaynaklanıyorsa, size agorafobi teşhisi konulmaz. Ayrıca maddeyi kötüye kullanım ya da başka bozuklardan dolayı agorafobi kaynaklanmaz.

Gece Anksiyetesi Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavi Yöntemleri

Agorafobi Nasıl Tedavi Edilir?

Agorafobi için bir sürü farklı tedavi türü bulunmaktadır. Büyük olasılıkla tedavi yöntemlerinin bir karışımına ihtiyacınız olacak.

Terapi

Psikoterapi

Konuşma terapisi olarak bilinen psikoterapi, bir terapist ya da bir akıl ve ruh sağlığı uzmanıyla düzenli olarak konuşmayı içermektedir. Bu size korkularınız ve korkularınıza neden olabilecek herhangi bir sorun hakkında konuşma fırsatı verir. Psikoterapi genellikle optimum etkinlik için ilaçlarla birlikte yapılır. Genellikle kısa süreli bir tedavidir; artık korkularınız ve endişelerinizle başa çıkabildiğiniz durumlarda terapi durdurulabilir.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

Bilişsel davranışçı terapi (BDT), agorafobili insanların tedavi edilmesi için kullanılan en yaygın psikoterapi şekillerinden birisidir. Bilişsel davranışçı terapisi, agorafobi ile ilgili çarpık duygu ve düşüncelerin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca, çarpık düşüncelerin sağlıklı düşüncelerle dönüştürülmesi stresli durumlarla nasıl başa çıkılacağını öğretirken hayattaki kontrol duygusunun da yeniden kazanılmasını sağlayabilir.

Maruz kalma Terapisi

Maruz kalma terapisi, korkuların üstesinden gelinmesine yardımcı olabilir. Bu terapi türünde, korktuğunuz yerlere ve durumlara, nazikçe ve yavaşça maruz kalmaya çalışılır. Bu terapi, zamanla korkuların azalmasına yardımcı olabilir.

İlaçlar

Bazı ilaçlar agorafobi ya da panik atak semptomlarının hafiflemesine yardımcı olabilmektedir. Bunlar ilaçlar aşağıdakilerden bazılarıdır:

Paroksetin (Paxil) ya da fluoksetin (Prozac) gibi seçici serotonini geri alma inhibitörleri
Venlafaksin (Effexor) ya da duloksetin (Cymbalta) gibi seçici serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri
Amitriptilin (Elavil) ya da nortriptilin (Pamelor) gibi trisiklik antidepresanlar
Alprazolam (Xanax) ya da klonazepam (Klonopin) gibi anti-anksiyete ilaçları

Yaşam Tarzını Değiştirmek

Yaşam tarzında yapılan değişiklikler agorafobiyi kesin olarak tedavi etmez. Ancak günlük yaşadığınız kaygıların azalmasına yardımcı olabilir. Yaşam tarzınızda bu değişiklikleri uygulayabilirsiniz:

Sizi daha mutlu edecek ve daha rahat hissettirecek beyin kimyasallarının üretimini arttırmak için düzenli olarak egzersiz ya da spor yapmak.
Kepekli tahıllar, çavdar, lif, sebze ve yağsız proteinlerden oluşan sağlıklı yemekler yemek.
Anksiyetenin azalması ve panik atakların başlangıcıyla mücadele etmek içni günlük olarak meditasyon ve nefes çalışması yapmak.

Bipolar Bozukluk Kalıtsal Bir Rahatsızlık mıdır?

Son Olarak

Agorafobinin engellenmesi her zaman mümkün olmayan bir durumdur. Bununla birlikte, anskiyete ya da panik atakların olmaması için erken tedaviler yardımcı olabilir. Tedavi ile iyileşme olasılığınız oldukça yüksektir. Erken tedaviye başlanması işlemlerin daha hızlı ve daha kolay olmasını sağlar. Bu yüzden agorafobiye sahip olduğunuzu düşünüyorsanız yardım almaktan asla çekinmeyin. Bu bozukluk, günlük aktivitelerin ve rutinlerin yapılmasını engelleyebildiği için oldukça zayıflatıcı olabilmektedir. Tedavisi neredeyse yoktur. Ancak bazı tedaviler sadece semptomların büyük ölçüde hafiflemesine ve yaşam kalitenizin artmasına yardımcı olur.